Logo Joop
De opiniesite van BNNVARA met actueel nieuws en uitgesproken meningen

Thierry Baudet: verpersoonlijking van selectief denkwerk

  •  
01-10-2016
  •  
leestijd 5 minuten
  •  
118 keer bekeken
  •  
Thierry_Baudet_(2)

© Door Elekes Andor - Eigen werk, CC BY-SA 4.0

Zoals Wilders het nooit verloren Nederland wil teruggeven doet ook de zelfingenomen Baudet het voorkomen alsof hij bij de gevonden voorwerpen onze democratie uit een vak heeft gegrist
En weer is er iemand opgestaan die meent een zinnige bijdrage te kunnen leveren aan de Nederlandse politiek. Terwijl er intussen al zestien partijen in de Tweede Kamer zitten, waarmee ons land in Europa met gemiddeld vijf tot zes partijen nogal afsteekt in politieke moed (en overmoed). Nou zullen er bij de komende verkiezingen wat onafhankelijke eenlingen verdwijnen, met de mogelijke komst van meneer Thierry Baudet in het parlement blijft de Nederlandse volksvertegenwoordiging toch een deels ongeschaafd stuk politiek hout.
Baudet brengt met zijn ‘Forum voor Democratie’ weinig nieuws mee naar het Kamergebouw en lijkt dan ook met zijn nieuwe beweging slechts verdeeldheid onder rechts toe te voegen. Gunstig voor links, zou je denken, maar nee. Des te meer te kiezen, des te meer te verliezen, ook op links. Ook Baudet, die, zoals hij zelf zegt, het allemaal veel beter weet, zal met zijn niet al te bescheiden gedrag wel weer wat electoraat naar zich toe weten te trekken, wellicht net genoeg voor een enkele stoel.
Zoals Wilders het nooit verloren Nederland wil teruggeven doet ook de nogal zelfingenomen Baudet het voorkomen alsof hij bij de gevonden voorwerpen onze democratie uit een vak heeft gegrist en wil hij ons onder meer het referendum en de gekozen burgemeester door de strot duwen. Begrijpelijk vanuit zijn optiek, immers het gemanipuleer bij het Oekraïne referendum is succesvol gebleken en een populist als Baudet ziet in een gekozen burgemeester vast ook een kans om de gekende organen uit te schakelen. Een gekozen burgemeester heeft immers een mandaat en zal zich niet meer onafhankelijk ten opzichte van de gemeenteraad opstellen. Ik kom daar op terug.
Zijn méér democratie zou wel eens een averechts gevolg kunnen hebben en waarom krijg ik toch het gevoel dat het quasi elitaire clubje van Baudet dat helemaal geen probleem zou vinden. Ik verwijs maar weer naar het referendum rond het associatieverdrag, waarbij de werkelijke, achterliggende motivatie om tegen te zijn later aan het licht kwam.
Zwitsers referendum Referenda naar Zwitsers model, dat is waar Baudet met zijn Forum heen wil. Steeds maar weer die verwijzing naar dat Europese hoogland. Weer wordt de politieke traditie in Zwitserland verheerlijkt en weer blijven de nadelen buiten beschouwing. Dankzij dat zo geprezen Zwitsers referendum kregen de Zwitserse vrouwen pas in 1971 !! kiesrecht, omdat mannen tot dan toe de vrouwen dankzij de referenda gemakkelijk konden buitensluiten. Die ongemakken van het referendum worden bij herhaling zichtbaar. Zo was er recent een referendum over inperking van CEO-salarissen in het bedrijfsleven. De maatschappelijke discussie rondom dit referendum werd gedomineerd door het bedrijfsleven dat de boventoon voerde met het angstbeeld dat salarisbeperking slecht zou zijn voor de Zwitserse economie en dus voor de werkgelegenheid.
Zwitserland is een welvarend land, wat te danken is aan politieke en economische stabiliteit. Een stabiliteit die juist door referenda onder druk komt te staan. Bedrijfsleven, overheid en een groeiende groep Zwitserse burgers maken zich de laatste tijd zorgen over het referendum, omdat het populisme er teveel invloed op krijgt. Columnist Michael Hermann zei het in de krant  Tages-Anzeiger zo: ‘Als een eenvoudige meerderheid zonder enig filter weldoordacht beleid kan doorkruisen, spreken we van volksabsolutisme’. Bedenk daarbij dat bij een referendum gemiddeld minder dan vijftig procent van de Zwitsers de gang naar de stembus maakt. In hoeverre mag een dergelijk percentage minderheden, maar ook regering en parlement overrulen, in aanmerking genomen dat parlement en regering in het algemeen beter inzicht hebben in de voorgelegde onderwerpen.
Een goed voorbeeld van die aantasting van de stabiliteit door referenda is het referendum dat de Zwitsers in 2014 hielden, waarbij het ging over immigratiequota, afgedwongen door de rechts-populistische SVP. Dit referendum deed alle 120 bilaterale verdragen van ‘Bern’ met de EU, waardoor Zwitserland kan meedoen op de Europese interne markt, wankelen. Immers, die markt vereist vrij personenverkeer. Al twee jaar zit de zaak muurvast. ‘Bern’ kan geen concessies doen, omdat de SVP dat belet. Maar ‘Brussel’ evenmin, omdat anderen dan zeggen: ‘Wij willen ook een immigratiedeal!’
Referenda in Zwitserland hebben bovendien aantoonbaar niet voor een grotere betrokkenheid bij de politiek gezorgd. Gemiddeld is er bij landelijke verkiezingen een opkomst van 48 procent tegenover bijvoorbeeld 75 procent in Nederland.
In ons land lijkt die belangstelling voor referenda ook matig. De opkomst bij het referendum over Oekraïne toont dat met slechts 32% duidelijk aan. Nou wil ik nog wel toegeven dat het hier om een ingewikkeld onderwerp ging, het associatieverdrag, en dat het voor veel mensen toch een ver van hen staand onderwerp was. De opkomst zal allicht (wat) groter zijn als het om zaken gaat die de burger meer direct aangaan en bovendien gun ik de voorstanders de redelijke opvatting dat als referenda meer tot de traditie gaan behoren, de belangstelling er voor (wellicht) zal toenemen. Maar toch, de opkomst in Zwitserland spreekt boekdelen. Overigens zijn er van alle 182 ingediende volksinitiatieven (referenda op voordracht van de burgers) sinds 1842 slechts 19 aangenomen.
Gekozen burgemeester De gekozen burgemeester staat ook hoog op het verlanglijstje van Baudet en zijn clubje. Het is ontegenzeggelijk zo dat inwoners van een gemeente bij een directe verkiezing veel meer zeggenschap hebben dan wanneer er centrale benoeming plaatsvindt. Voordeel is ook dat een kandidaat burgemeester zich veel meer dan nu met de burgers zal moeten verstaan om gekozen te worden, waardoor er mogelijk een sterkere band met de burgerij ontstaat. De drempel wordt lager.
Maar er kleven zeker ook nadelen aan een gekozen burgemeester en ook die dienen belicht te worden. Grootste nadeel lijkt me het mandaat dat een gekozen burgemeester krijgt. Hij of zij bevindt zich dan niet meer zoals nu in een onafhankelijke positie, maar zal zich willen meten met de raad en daarbij niet zelden op het mandaat wijzen. Sterker; een gekozen burgemeester zal op basis van die uitverkiezing bevoegdheden naar zich toe (willen) trekken, waardoor mogelijk de andere gezag dragers aan macht zullen moeten inboeten. In hoeverre zullen bijvoorbeeld wethouders in staat zijn aan die toegenomen macht (en zijn verwijzing naar zijn mandaat) van de burgemeester het hoofd te bieden?
Een ander nadeel van een gekozen burgemeester kan de maatschappelijke positie van een kandidaat in de betreffende gemeente zijn. Een werkgever die aan veel mensen binnen de gemeente werk biedt zal, indien hij zich kandidaat zou stellen, een voorsprong kunnen hebben op andere kandidaten. En dan is er nog het gegeven van de middelen die een kandidaat ter beschikking staan. Kandidaten met een ruime beurs die daardoor grootser campagne kunnen voeren verwerven zich een voorsprong op anderen, zo goed als kandidaten met een breed draagvlak onder een bepaalde belangengroep, denk daarbij aan de middenstand, al dan niet geldelijk gesteund, zich ook in een onevenredig gunstiger uitgangspositie bevinden.
Een laatste nadeel is dat de overheid geen spreidingsbeleid meer kan voeren. Er kan een onevenwichtige verdeling ontstaan, waardoor er groepen eventueel minder snel gekozen zullen worden. Denk bijvoorbeeld aan allochtonen en vrouwen. Zij zijn bij dit soort zaken snel ‘discriminatiegevoelig’.
Gelukkig kunnen wij, burgers, ons tegenwoordig vrij gemakkelijk breder informeren dan de politiek wil laten weten.

Meer over:

politiek, opinie
Delen:

Praat mee

onze spelregels.

avatar
0/1500
Bedankt voor je reactie! De redactie controleert of je bericht voldoet aan de spelregels. Het kan even duren voordat het zichtbaar is.