Logo Joop
De opiniesite van BNNVARA met actueel nieuws en uitgesproken meningen

Online dna-tests onbetrouwbaar en gevaarlijk: 'Het is genetische astrologie'

  •  
03-04-2017
  •  
leestijd 3 minuten
  •  
53 keer bekeken
  •  
14080812277_17c862a8ca_o

© cc-foto: Drew XXX https://flic.kr/p/nsgQVt

Het laten testen van je eigen dna wordt steeds populairder. Inmiddels hebben al zo’n drie miljoen mensen wat speeksel naar een van de vele online bedrijven gestuurd die op basis daarvan genetische informatie verstrekken. Evolutionair geneticus Maarten Larmuseau (Laboratorium voor Forensische Genetica en Moleculaire Archeologie) en bio-ethicus Pascal Borry (Interfacultair Centrum voor Biomedische Ethiek en Recht) van de universiteit in Leuven onderzochten een veertigtal van dergelijke bedrijven en lieten verschillende malen hun eigen dna testen.
In de Campuskrant van de universiteit vertellen ze over hun bevindingen :
"Hun experiment toonde aan dat de kwaliteit van de tests vaak te wensen over laat. Als je te horen krijgt dat je 2,3 procent Neanderthaler-DNA hebt, is dat misschien een leuk weetje om op een familiefeestje te vertellen. Maar inhoudelijk stelt het niks voor, zegt Maarten Larmuseau. “Élke West-Europeaan heeft één à drie procent Neanderthaler-DNA. Wat zorgwekkender is: de resultaten van de tests spreken elkaar tegen. Mijn eigen voorouders zijn volgens de ene test afkomstig uit Scandinavië, volgens een andere uit Groot-Brittannië en volgens een derde uit Midden-Europa. Om nog te zwijgen van de gevolgtrekking dat ik een Kelt of Germaan tot mijn voorouders kan rekenen: biologisch en historisch gezien is dat pure onzin.”"
Veel tests richten zich ook op zaken die niet zozeer erfelijk bepaald zijn als wel door de leefomstandigheden, zoals fitheid en overgewicht. Daar je dna over uitlezen is zoiets als een kookboek raadplegen om de stand van de sterren te achterhalen. Daarbij zijn de resultaten die de bedrijven afleveren voor leken veelal onbegrijpelijk. Iedere dag ontvangen de wetenschappers hulpvragen van mensen die niet weten wat ze er mee moeten. En wat er wel duidelijk wordt, kan je leven onverwacht danig in de war schoppen.
"Maar het echte probleem van deze recreationele genetica is dat je zowel jezelf als je naaste en verre familie in een kwetsbare positie brengt. Bij alle bedrijven komt je DNA-profiel immers in een online databank terecht. “Je DNA wordt steeds vergeleken met dat van andere deelnemers en je krijgt een lijst namen van je verwanten. Bij mij waren dat achterneven in de vijfde of zesde graad, geen naaste familie dus”, vertelt Borry. Maar het kan wel degelijk dichter bij huis komen, waarschuwt Larmuseau. “Wat als je naast je zogenaamde Vikinggehalte – wetenschappelijk gezien nonsens – ook de melding krijgt dat je een halfbroer of -zus hebt? Bij zo’n directe match kloppen die tests wel. Ik ontmoet geregeld mensen van wie het leven overhoop is gehaald door zo’n onschuldig lijkende DNA-test: hun vader blijkt niet hun biologische vader te zijn, of hij blijkt spermadonor te zijn geweest of heeft ooit een scheve schaats gereden. Dat is voor de meesten een psychologische shock. Daar waarschuwen de verkopers van die commerciële DNA-tests zelden voor.” "
Er zijn nog meer problemen. De bedrijven voeren tests uit op minderjarigen, bijvoorbeeld als een man wil weten of een kind echt van hem is, terwijl dit in sommige landen verboden is. Ook wordt er handel gedreven met de resultaten. Dat gaat om meer dan dna want de inzender moet vaak uitgebreide vragenlijsten invullen. Zo kan de farmaceutische industrie linken leggen tussen dna en levensstijl om die kennis vervolgens commercieel toe te passen.
De wetenschappers stellen dat je via dna-tests maar amper wat te weten kunt komen over je afkomst. Ze spreken van ‘genetische astrologie’. Volgens hen is het voor wie geïnteresseerd is in zijn of haar familiegeschiedenis zinniger om een stamboom samen te stellen. Dat vergt echter wel heel wat meer werk dan in een buisje spugen.
cc-foto: Drew XXX

Meer over:

leven, nieuws
Delen:

Praat mee

onze spelregels.

avatar
0/1500
Bedankt voor je reactie! De redactie controleert of je bericht voldoet aan de spelregels. Het kan even duren voordat het zichtbaar is.