‘Het sociaaldemocratisch stelsel werkt niet meer’

Elke avond zitten de Franse pleinen vol met jonge demonstranten van de Nuit Debout-beweging. Het is een van de nieuwe actiegroepen in een trend die Nieuw Links genoemd wordt: jonge mensen die een eerlijker verdeling van welvaart eisen. Ze gaan de straat op of sluiten zich aan bij Bernie Sanders of Jeremy Corbyn. Eerder al boekten ze succes met nieuwe partijen als Podemos en Syriza. Ze keren zich af van de bestaande sociaaldemocratische partijen in Europa omdat ze zich niet serieus genomen voelen. Maar hoe komt dat? In Buitenhof werd er zondag over gediscussieerd met de Belgische filosoof Thomas Decreus, voorzitter van de Jonge Socialisten Bart van Bruggen en hoogleraar en PvdA-lid Rick van der Ploeg.

Volgens Decreus komt het onder andere doordat de sociaaldemocraten de macht vooral gebruiken om asociaal beleid te voeren.

Ook Bart van Bruggen uitte die kritiek. Hij wijt de huidige problemen aan de mislukkingen van de paarse kabinetten uit de jaren negentig. Toen leek de economie alleen maar te groeien, heerste het idee dat de wereld af was en werd zowat alles geprivatiseerd wat van waarde was. De politici uit die tijd die nu aan de knoppen zitten, vinden het daardoor makkelijk die idealen makkelijker terzijde schuiven, aldus Van Bruggen.

Rick van de Ploeg, zelf politicus in de jaren negentig, gaf af op zijn eigen collega’s door kritiek te uiten op Samsom. Samsom was de expert op het gebied van milieu, maar deed vervolgens vrijwel niets toen hij in het pluche kwam. Van der Ploeg was er duidelijk over: je kunt niet regeren met een politieke partij die je vijand is. Hij vindt dat de PvdA te ver is afgeraakt van de sociaaldemocratie en dat de partij zich sterker zou kunnen profileren.

Op de vraag van presentator Paul Witteman dat hij zelf ook aan de macht was toen het misging, antwoordde hij er in zijn tijd tenminste nog de euthanasiewet werd ingevoerd en het homohuwelijk. Maar hij gaf ook toe dat het sinds die tijd eigenlijk nooit meer is goedgekomen met de sociaaldemocratie.

Volgens filosoof Decreus is er maar een conclusie mogelijk: het sociaaldemocratisch stelsel werkt niet meer. Het was gebaseerd op consumptie en banen voor iedereen. Maar dat is niet meer vol te houden. Decreus stelde voor daarom nu het basisinkomen in te voeren.

Van der Ploeg was het daar niet mee eens omdat dat te duur is, maar vond wel dat Decreus een punt had. Steeds meer mensen uit de middengroep zullen hun baan gaan verliezen. Dat is een politiek probleem, want de politiek haalt veel stemmen uit het midden.

Bekijk de uitzending hier  (vanaf de 36ste minuut) terug.