Slotdebat: geen vuurwerk, wel strijd

Fijne verkiezingsdag! Vandaag, 15 maart brengt Nederland zijn stem uit in de Tweede Kamerverkiezingen. In de laatste peilingen staan de vijf grootste partijen nek aan nek, waardoor er nog geen duidelijke koploper is. Het worden spannende verkiezingen, waarbij vele kiezers op het laatste moment nog zweven. Verkiezingsblogs signaleren al lange rijen bij stembureaus in Rotterdam en Utrecht.

Aan de vooravond van de verkiezingen vond het NOS-slotdebat plaats. Lijsttrekkers van de politieke partijen kregen de laatste kans om op basis van zelf gekozen stellingen de kiezers te verleiden toch een stem op de partij te brengen. Onder leiding van debatleider Rob Trip gingen de lijsttrekkers met elkaar in debat, in tweetallen, bepaald door middel van loting. De vijf kleinere partijen, SGP, 50Plus, Nieuwe Wegen, VNL en Partij voor de Dieren mochten aan het begin de degens kruisen. Ook DENK was uitgenodigd, maar lijsttrekker Kuzu zegde op het laatste moment af, omdat hij niet met Jan Roos (VNL) is debat wil vanwege diens xenofobe en homofobe uitspraken.

In het debat zaten nagenoeg geen verrassingen, er kwamen geen nieuwe zaken aan het licht. Wel werd er om het hardst gestreden

Klaver – Buma: “De verschillen tussen arm en rijk moeten kleiner” In het eerste debat tussen Klaver en Buma gaat het over ‘nivelleren’. Jesse Klaver wil de inkomensverschillen verkleinen. Buma staat daar lijnrecht tegenover. Hij wil GroenLinks niet helpen om de verschillen tussen arm en rijk kleiner te maken. Het CDA wil duidelijk concurreren met de VVD en meent dat de belastingen in Nederland te hoog zijn.

Pechtold – Roemer: “Trump en Poetin maken een sterkere EU noodzakelijk” In het debat tussen Pechtold en Roemer gaat over een sterkere EU en referenda. Daar waar D66 van oudsher de partij voor referenda was, wil Pechtold geen referendum waarin Nederlanders gevraagd.

Segers – Rutte: “We moeten binnen een generatie niet langer afhankelijk zijn van gas en olie” Klimaatverandering stond bij deze verkiezingen nagenoeg niet op de agenda, terwijl het een zeer belangrijk thema is. Dankzij inbreng van Gert Jan Segers werd er toch nog gediscussieerd over fossiele brandstoffen. Nederland heeft in Parijs een klimaatakkoord gesloten om de CO2-uitstoot terug te dringen. Mark Rutte heeft er alle vertrouwen in dat we dat gaan halen, ook beweren experts het tegendeel. Rutte probeerde het debat om te buigen naar lastenverzwaring, maar Segers laat zich niet van de wijs brengen.

Asscher – Wilders: “Nederland is van ons allemaal” Het debat tussen Asscher en Wilders liet Wilders zich weer van zijn xenofobe kant zien: Nederland is volgens Wilders niet van ons allemaal, maar van de Nederlanders. Wilders hield hierop zijn standaard riedeltje. Volgens Asscher heeft Wilders slechts één boodschap: minder, minder, minder, waaronder minder Nederland. Wilders is verantwoordelijk voor tienduizend boze tweets en nul oplossingen, aldus Rutte.

Buma – Pechtold: “Voor de veiligheid van Nederland zijn harde maatregelen nodig” Buma zet zich in het debat met Pechtold af tegen het belang van privacy dat D66 hoog heeft staan. Pechtold verwijt Buma vooral dat het CDA kabinet Rutte-II nergens heeft geholpen. ‘U heeft niks gedaan. Niks. U was nooit thuis.’ Wanneer ‘radicalisering’ in het debat voorbijkomt, zegt Pechtold: “Er radicaliseert van alles de laatste dagen, vooral Buma!” Buma wil dat mensen met een dubbel paspoort een keuze maken tussen de paspoorten – ook wanneer de landen van herkomst niet mee willen werken. Ook wil Buma dat het Wilhelmus voortaan op scholen wordt gezongen.

Roemer – Asscher: “De tandarts hoort thuis in het basispakket” In dit debat zetten proberen Asscher en Roemer zichzelf te onderscheiden van elkaar, maar komen de partijen toch meer tot elkaar nader. Roemer meent dat heel veel mensen de tandarts niet kunnen betalen. “Na jaren van kaalslag, willen we een inhaalslag en het basispakket uitbreiden.” Daar ziet Rutte wel iets in, maar, zo zegt Asscher: de SP moet ook inleveren als de partij wil regeren. “U wilt alleen 100 procent SP, anders is het nee. Er moet wel geld voor zijn.” Hij vergelijkt Roemer met een soort Johan Derksen. “Soms bent u grappig, soms mopperig, maar altijd geeft u commentaar vanaf de tribune.”

Rutte – Klaver: “Het is goed dat er door de Turkije-deal minder migranten naar Nederland komen” Jesse Klaver vindt dat het getuigt van enorme cynisme dat Rutte trots is op de Turkije-deal. “Voor 3 miljard euro hebben we onze verantwoordelijkheid afgeschoven”, zegt hij.

Wilders – Segers: “De islam vormt de grootste bedreiging voor Nederland” Gert-Jan Segers toont in dit debat aan Wilders wat de christelijke waarden nu precies zijn. Daar waar Wilders zegt de vrijheid van het land te willen beschermen, wil hij dat doen door vrijheid in te perken. “Je kunt nooit een rechtsstaat verdedigen door die af te schaffen”, zegt Segers. “Jezus zei het zelf al: naastenliefde, barmhartigheid. Toen de joden vervolgd werden, konden ze hier een veilig heenkomen zoeken. Als vrijheid je lief is, als dat iets moois is, dan geef je ook vrijheid aan anderen.”

Segers schroomt niet de vergelijking te maken tussen Wilders en de Turkse president Erdogan, die onder meer de vrije pers en de rechterlijke macht in Turkije heeft ingeperkt, evenals hoogleraren ontslagen. Ook Wilders loopt geregeld leeg over de Nederlandse pers en journalisten. In het verleden eiste hij onder meer het ontslag van de Bredase hoogleraar Pauls Frissen, maar ook van politiechef Gerda Dijksman.