Logo Joop
De opiniesite van BNNVARA met actueel nieuws en uitgesproken meningen

Wie voor Nederland kiest, moet de last van zijn verleden dragen

  •  
09-05-2016
  •  
leestijd 4 minuten
  •  
581 keer bekeken
  •  
nlsekrijgsmacht
Je kunt kronkelen wat je wilt, slavenhandel en imperialisme zijn essentiële elementen in de geschiedenis van Nederland en aanpalende Europese mogendheden.
Op bevrijdingsdag wilde Matthijs van Nieuwkerk zijn miljoenenpubliek uitleggen waarom Europeanen in de rest van de wereld niet zo geliefd zijn. Hij kreeg steun van Adriaan van Dis en Geert Mak. Zij concentreerden zich vooral op de schanddaden die onder de Nederlandse vlag in Azië, Afrika en de Amerika’s werden bedreven. Van Dis hield de studie Roofstaat omhoog. Daarin doet Ewald van Vugt een boekje open over de manier waarop Nederland Indonesië heeft uitgebuit. Het was jammer dat hij ‘Daar werd iets gruwelijks verricht’, de knappe studie van Reggy Baay over de vergeten slavenhandel van Nederlanders in de landen rond de Indische Oceaan niet noemde. Onweerlegbaar feit: in de achttiende eeuw was een op de vier inwoners van Batavia slaaf.
Iedereen weer boos Dit alles leverde de bekende reacties op. Blanke twitteraars kwamen massaal met varianten op het ‘weg met ons, weg met ons’ dat je altijd onder je stukken te zien krijgt als je aantoont dat de geschiedenis van Nederland niet helemaal een epos van heldendom en altruïsme is. Personen van kleur – heb ik dat niet geweldig correct geformuleerd? – waren boos dat de witneuzen weer het voortouw namen in plaats van dat zij luisterden naar de nazaten van de slachtoffers. En zo is iedereen boos op elkaar.
Hieraan ligt de volgende onderliggende gedachte ten grondslag: wij blanken moeten beseffen wat onze voorouders in het verleden allemaal hebben aangericht. Zo wordt schuld overerfbaar en slachtofferschap ook. Alleen de nazaten van laatstgenoemden zijn in staat daadwerkelijk onder woorden te brengen hoe raciale onderdrukking voelt. De blanken past in dit opzicht zwijgen. Het imperialisme en het kolonialisme leveren een bloedschuld op. Dat bloed komt over de Europeanen en hun kinderen.
Veenarbeiders Je komt daar niet ver mee. Veel blanken delen hierop mede dat zij niet afstammen van slavenhandelaren of Heren XVII van de Vereenigde Oost-Indische Compagnie maar van uitgebuite veenarbeiders, om hun godsdienst vervolgde vluchtelingen, of Oost-Europese lijfeigenen. Op grond hiervan wassen zij hun handen in onschuld. Dat is een sterk argument.
Dure liefhebberij Je kunt proberen hier tegenin te brengen dat de grote welvaart in Europa toch maar mooi berust op de uitbuiting van de koloniën. Zo harkten de roofstaten op ons continent immers het kapitaal binnen waarmee ze hun fenomenale ontwikkeling financierden. Helaas is dat een doodlopende weg. Bepaalde bedrijven en families zijn er heel rijk van geworden maar als je de lange termijn in aanmerking neemt en vervolgens de baten tegen de kosten weg streept, dan is het maar de vraag of de Europese maatschappijen er zoveel mee opgeschoten zijn. De wereld veroveren om vervolgens hele continenten in staat van onderwerping te houden is een dure liefhebberij. Je kunt beter zaken doen met vrije volkeren zoals de Britse liberalen in de tijd van Gladstone al wisten. Helaas is in het verleden naar zulke stemmen te  weinig geluisterd.
Inbrekers blijven inbrekers Doet dit iets aan het schandaal af? Integendeel, het maakt het alleen nog maar erger. Het moderne imperialisme en het kolonialisme waren ook nog eens contraproductief voor de daders. Van Heutz’ soldaten zijn ook in dit opzicht voor niets de dood ingejaagd. Net als de dienstplichtigen die in de jaren 1945 -1949 naar Indonesië gingen in de fatale overtuiging dat zij bevrijders waren, geen onderdrukkers en bezetters. Inbrekers blijven inbrekers ook als de inhoud van de kluis de voorbereidingskosten niet dekt.
Minderwaardigheidscomplex Zo geeft de geschiedenis leerrijke lessen. Inderdaad; maar steeds weer andere dan lui met een politieke agenda je willen leren. Tenminste als je haar ontdoet van mythes, legendes, propaganda en leugens. In een fatsoenlijke en vrije samenleving is dat de geschiedenis die aan jongere generaties wordt gedoceerd. Zo’n maatschappij kan dat ook aan. Moderne nationalisten die willen dat men van de leerkrachten een triomfantelijk verhaal te horen krijgen vol zeehelden en vrijheidsstrijders, hebben in feite te weinig vertrouwen in de veerkracht van de Nederlandse maatschappij. Het is ver met je gekomen als je denkt dat je land de waarheid niet aankan. Dan projecteer je je eigen minderwaardigheidscomplex op het totale land waar je in woont.
Lusten en lasten Je kunt kronkelen wat je wilt, slavenhandel en imperialisme zijn essentiële elementen in de geschiedenis van Nederland en aanpalende Europese mogendheden. Zij oefenen een sterke invloed uit op het heden. Er bestaat zelfs iets van een oorzaak-en gevolg keten in tal van moderne problemen, bijvoorbeeld wat er schuurt in de multiculturele samenleving. Nederland moet de last van dat verleden dragen. Er staat Nederland, want het gaat over dingen die gebeurd zijn onder onze trotse driekleur, vaak genoeg met de oranje wimpel eraan.
weggelopen-slaven
Wie aandelen koopt in ABN/AMRO, nu dit bedrijf weer naar de beurs is gebracht, moet weten dat rechtsvoorgangers van dit bedrijf ooit de menselijke lading van slavenschepen verzekerden. Eigen risico voor de vervoerder: vijftien procent. Bij nader inzien is dat besef ook voor rekeninghouders nuttig.
Op dezelfde manier maken de zwarte kanten van het Nederlands deel uit van het erfgoed dat je mee krijgt als je voor het burgerschap van het koninkrijk opteert. Iedereen iedereen die voor dit land gekozen heeft, kiest daarmee ook voor de last van het verleden. Dat hangt niet samen met het levenslot van je voorouders maar met de keuze die je nu maakt. Bij de lusten horen ook de lasten.

Meer over:

opinie
Delen:

Praat mee

onze spelregels.

avatar
0/1500
Bedankt voor je reactie! De redactie controleert of je bericht voldoet aan de spelregels. Het kan even duren voordat het zichtbaar is.