Wat is de 'PVV is fascistisch'-scriptie waard?

Ik ben blij dat ik niet in de schoenen sta van Henk Bovekerk, de Tilburgse student die het waagde een bachelor scriptie te schrijven over het mogelijk fascistisch gehalte van Geert Wilders en zijn beweging. Het gehuil en gebrul over deze vermetele daad is inmiddels niet van de lucht.

Johnny Quid sabelde hem op Geen Stijl al neer nog voor hij de scriptie gelezen had en van alle kanten stormden de reaguurders aan om met hun zielloze imitaties van Quids schrijfstijl (die jongen kan namelijk wel schrijven en niet zo’n klein beetje ook) te tonen wat voor een meelopers zij zijn. Ook Joop kreeg bezoek van de woedende horde die in één moeite door de auteur en de universiteit van Tilburg aan de schandpaal nagelt.

Er zat een lijn in dat gescheld. Van de Heilige Pim Fortuyn hebben zij geleerd dat je er meestal al bent als je “demonisééren” roept. Een wetenschappelijke studie haal je onderuit door “Stapel, Stapel!” te scanderen. Inhoudelijke weerleggingen zijn zo vorige eeuws! Ik hoop dat Bovekerk tegen deze woede uitbarstingen bestand is.

Nu even serieus: wat is die scriptie waard? Er doen zich nu twee kwesties voor, die je niet zomaar door elkaar mag halen? A. Maakt de auteur zijn stelling waar? En B. Is de scriptie zwaar genoeg – ligt er genoeg werk aan ten grondslag – om de benaming bachelor scriptie te rechtvaardigen?

De scriptie kort samengevat: Rob Riemen ziet in Geert Wilders en zijn beweging een herleving van het fascisme. Hij onderbouwt die stelling in zijn pamflet niet tot zeer onvoldoende. De discussie in de media naar aanleiding van zijn pamflet bracht evenmin verheldering. Als men echter het fascisme-begrip van de Amerikaanse onderzoeker Paxton gebruikt, dan valt de PVV binnen de definitie van fascisme.

Bovekerk had met zijn werkstuk een bescheiden ambitie. Die maakt hij meteen expliciet. En daarna komt hij binnen die bescheiden ambitie met een serieuze bewijsvoering. Hij schrijft geen onzin. Wie hem echt onderuit wil halen, moet met inhoudelijke argumenten komen zonder zijn stelling te verdraaien of te verbreden. Tot nog toe blijft het echter bij  het definiëren van de brenger van de onwelgevallige boodschap als de vijand, wat overigens één van Paxtons kenmerken is voor een fascistische grondhouding.

Vraag B – over de zwaarte van het werkstuk – is ingewikkelder. Een bruikbaar antwoord hangt samen met de eisen die de Universiteit van Tilburg zelf stelt, aan de hoeveelheid studiepunten die je daar met zo’n werkstuk behaalt en hoe zwaar dit allemaal telt binnen de rest van de bachelor opleiding. Een afgewogen oordeel is zonder deze gegevens niet mogelijk.

Wel wil ik het betoog van Bovekerk plaatsen naast een andere bachelor scriptie van een andere universiteit. Op 31 mei haalde de Amsterdamse studente Swaan van Iterson haar bachelor met een scriptie onder de titel “Geloof in een beter Hongarije. Radicaal-rechts idealisme onder studenten in Boedapest”. Die scriptie staat hier (.pdf).

De schrijfster heeft veldonderzoek gedaan in Hongarije. Zij plaatst haar bevindingen in het kader van de Hongaarse geschiedenis en intellectuele tradities. En zij komt tot verontrustende conclusies. Mijn conclusie is duidelijk: die juffrouw komt er wel. Voortreffelijke beheersing van de stof.

En als deze scriptie qua omvang en zwaarte maatgevend is voor wat mijn oude universiteit (die van Amsterdam) van een bachelor scriptie verwacht, dan zit het daar wel goed.

Update:

Eén van de deelnemers aan de uitgebreide discussie onder dit opiniestuk, Jan Tervoort, heeft ter vergelijking een link gegeven naar zijn eigen bachelor scriptie (.pdf). Die maakt onderdeel uit van zijn studie geschiedenis. Onderwerp: Amsterdams uitgaanspubliek in de negentiende eeuw, althans voorzover dat de Salon des Varietés heeft bezocht. Hij kreeg daar een 9 voor. Dat niet alleen, het is ook nog heel interessant voor hedendaagse stappers met gevoel voor geschiedenis. En wie dat verhaal over Hongarije nog niet gelezen heeft, het is de moeite waard.

Leve de Universiteit van Amsterdam!