Waarom is Nederland zo'n bekrompen kutland geworden?

Rob Wijnberg moet vanochtend weinig inspiratie gehad hebben. Hij heeft namelijk een stuk gebrouwen in het gemakkelijkste, platste genre dat er in de opiniewereld bestaat: het kleuterjuffenstuk. Het recept is ongeveer als volgt: je pakt een controversieel onderwerp (in dit geval vluchtelingen). Je schrijft op dat het toch wel heel vervelend is dat er zoveel gedoe over is. Vervolgens som je wat argumenten op van beide kanten, wijs je er nog eens op dat het allemaal héél ingewikkeld is, en sluit je af met een oproep tot wederzijds begrip. Het genre volgt de logica van een kleuterjuf die twee vechtende kinderen uit elkaar trekt en ze vervolgens allebei straf geeft omdat ze allebei aan het vechten waren.

In de echte wereld zijn er dingen die de moeite waard zijn om tegen te vechten. De terugkeer van het fascisme in Nederland bijvoorbeeld. De hordes vuil die er over oorlogsslachtoffers gespuid worden. De feitenvrije bubbel waarin vluchtelingen verkrachters zijn, terwijl er geen enkel betrouwbaar bericht is dat vluchtelingen daadwerkelijk criminaliteit veroorzaken.

Radicalisme Als er iets is wat het vluchtelingendebat zo giftig heeft laten worden, dan zijn het juist de kleuterjufstukken. Achter die stukken zit de aanname dat beide partijen in gelijke mate verkeerd zitten met hun radicale eisen, terwijl dat helemaal niet zo is; het radicalisme komt exclusief van rechts. Bijvoorbeeld: er is niemand, maar dan ook niemand , die gepleit heeft voor het volledig opengooien van de grenzen. Toch wordt die mogelijkheid telkens weer als stropop naar voren geschoven, zodat mensen die veel minder vluchtelingen willen toelaten zich als harde realisten kunnen profileren. Zo kunnen ze het debat steeds meer naar zich toe trekken. En het ergste is: daar komen ze nog mee weg ook.

We moeten af van het idee dat het mogelijk is om dit soort strijd om waarden te overstijgen. Dit is waar politiek om gaat: een strijd waarbij de inzet de vraag naar goed en kwaad is. Compromissen zijn daarbij alleen maar schadelijk voor de eigen positie. Kijk naar Wilders: het ene moment tekent hij een brief waarin opgeroepen wordt tot rust en vriendelijkheid, en het volgende moment gaat hij op z’n twitteraccount vrolijk door met het oproepen tot verzet, het ondergraven van het parlement, en het afschaffen van de rechtsstaat. Het enige wat die brief gedaan heeft is Wilders’ staatsondermijnende activiteiten de schijn van legitimiteit geven.

Bekrompen kutland Coen Teulings beschreef van de week een ontmoeting met een Zweedse collega. Die vroeg hem hoe het kwam dat in Nederland de 20 procent die de grenzen dicht wil in staat is om zijn mening op te leggen aan de 80 procent die dat niet wil. Waarom komen die niet voor hun mening uit? Waarom is Nederland zo’n bekrompen kutland geworden? Het antwoord is, dat die 80 procent in de illusie leeft dat er zoiets bestaat als een politiek midden. Den Haag denkt: als we nou maar een beetje toegeven, een beetje luisteren, een beetje bijsturen, dan gaan die enge boze burgers wel weg, en dan kunnen wij weer verder gaan met rustig het land regeren.

De werkelijkheid is dat politiek een vormende rol heeft. Het land wordt steeds racistischer omdat politici die zelf niet racistisch zijn te bang zijn om voor hun mening uit te komen. Dat doen ze, omdat ze bang zijn om stemmen te verliezen. Ze vergeten daabij dat politiek een belangrijke meningsvormende functie heeft. Mensen volgen in hoge mate de meningen die hen in het publieke debat worden aangeboden. Dat betekent dat als je de mening van een ander versterkt, je je eigen positie ondergraaft. Iedere keer dat de VVD probeert om Wilders de wind uit te zeilen te nemen, maken ze de PVV alleen maar groter. Iedere keer dat de PvdA met een halfslachtig asielplan komt, versterken ze het beeld dat ze de eigenlijke problemen niet durven benoemen. Waarom zouden kiezers voor een imitatieversie kiezen als de  real deal beschikbaar is?

Wat we nodig hebben, is dat die andere 80 procent uit zijn centristische illusie ontwaakt en gewoon weer moreel leiderschap gaat vertonen. Zoals de enige staatsman van Nederland het van de week zei: nuance is politieke zelfmoord.