Waarom asielzoekers zelfmoord plegen

Maandag pleegde een 28-jarige Zuid-Afrikaanse asielzoeker zelfmoord in een detentiecentrum in Rotterdam, omdat hij via Frankrijk het Schengengebied was ingekomen terwijl hij eigenlijk in Frankrijk asiel had moeten aanvragen.

Het lijkt een uitzonderlijk incident , na de dood van de Russische asielzoeker Dolmatov, die door een typefout als ‘verwijderbaar’ (uitzetbaar) werd aangevinkt en zichzelf twee jaar terug van het leven beroofde.

Toch is suïcidaliteit onder asielzoekers niet exceptioneel. Door de toenemende bureaucratisering van het asielbeleid komen mensen vaak in een Kafkaëske situatie terecht, waarin de asielzoeker als mens lijkt te verdwijnen.

Psychiatrische klachten Asielzoekers die bijvoorbeeld beticht worden van oorlogsmisdaden, zogenoemde 1F’ers, mogen vaak niet in Nederland blijven, maar tegelijkertijd het land niet verlaten. Met als gevolg dat de partner en overige gezinsleden in Nederland wel een bestaan kunnen opbouwen en zijzelf volledig afhankelijk van de overige gezinsleden op de automatische piloot verdergaan. Deze vluchtelingen dreigen na twintig jaar nog steeds uitgezet te worden, terwijl nooit bewezen is dat zij zich daadwerkelijk schuldig gemaakt hebben aan oorlogsmisdaden. Sommigen van hen zijn reeds uitgezet.

Onder een groep Afghaanse 1F’ers die werkzaam waren voor de staatsinlichtingendienst ten tijde van het communistische regime in Afghanistan, zijn er ten gevolge van het Nederlandse 1F beleid psychiatrische klachten ontstaan. De volledige afhankelijkheid van anderen, omdat zij een mort civil tegengeworpen kregen. Een status waarbij je burgerlijk dood wordt verklaard, die inhoudt dat je geen recht heb op een inkomen, voedsel of onderdak, maar tegelijkertijd ook niet mag werken. Dat, en de martelende onzekerheid waarin deze vluchtelingen afgelopen jaren verkeerden, zijn hen zwaar komen te staan. Vijftien procent van deze groep meent suïcidaal te zijn en is onder behandeling van een psychiater. En bij vijf procent van de Afghaanse 1F’ers zijn de klachten van dusdanig ernstige aard, dat zij verblijven in een gesloten inrichting.

Krankzinnige wereld Net als de protaganist Josef K uit Kafka’s roman ‘het Proces’ gaan de Afghaanse 1F’ers en gezinsleden de strijd aan met het Nederlandse rechtssysteem. Waardoor ze terecht komen in een krankzinnige wereld waarin rede en recht ogenschijnlijk wijken voor macht en regels. Een wereld waarin asielzoekers met dusdanig ernstige psychiatrische klachten, waaronder suïcidaliteit, vooralsnog uitgezet kunnen worden.