Volkskrant Magazine over autisme: “Gewoon niet zeiken!”

Vanmorgen vond ik in mijn mailbox een Blendle-linkje naar een artikel dat werd aangekondigd met de zin: “Autisme, ADHD en narcisme, Nederland lijkt er massaal aan te lijden. Maar is dat ook zo? Of gaan we al te vastberaden op zoek naar een diagnose?” Ik voelde de bui al hangen, en ja hoor, wat een draak van een artikel heeft Margot C. Pol opgeleverd. Ik zat overigens ooit bij een Margot Pol op de basisschool, ik vraag me af of dat dezelfde is, na toevoeging van een interessant klinkende C. Maar goed, dat terzijde.

Omdat ik jullie je 39 cent wil besparen, hieronder enkele citaten uit het stuk. Citaatrecht, polemiek, jwz.

Typisch. Waar ik een programma zag waarin Filemon begrip probeerde te vergroten voor allerlei verschillende vormen van autisme, zag mevrouw Pol iets heel anders. Filemon, en met hem honderden anderen, zouden maar al te graag een labeltje hebben. Want labeltjes zijn cool. Deze alinea is al bijzonder kort door de bocht – de diagnose werd niet uitgedeeld na dit ene gesprekje, maar na uitgebreid onderzoek en gesprekken met bijvoorbeeld Filemons moeder en partner, en Margot laat hier haar eigen vooringenomen mening inkleuren wat ze ziet (“bijna verheugd”, wat is dat eigenlijk?) – maar de volgende alinea slaat alles:

Haha, wat?! Denkt zij nou écht dat er mensen zijn die zo’n film zien en denken: Oh vet man, autisme! That’s so cool!

Smoesjes Volgens psychiater Bram Bakker wel. (Maar goed, hè, het is Bram Bakker, die doet nog mee aan Sterren Springen als ze ‘m vragen, alles om in de media te komen.) Ja, volgens hem zijn het uitgebluste jonge moeders die bij hem komen, op zoek naar een diagnose. Ze kunnen het allemaal niet meer aan, en willen dan een labeltje. Zijn oplossing? “Gewoon niet zeiken” en wat vaker met je vrienden naar de kroeg. Maar wat nu als je juist geen vrienden hébt, doordat je beperking dat onmogelijk maakt? Oh ja. Wacht.

Ook een Belgische psycho-analyticus denkt dat we vooral op zoek zijn naar smoesjes:

Joe, newsflash : Die persoon met adhd heeft nog altijd geen promotie gemaakt, en die man met autisme is nog altijd gescheiden. Het is handig om de oorzaak te weten, maar je koopt er verder vrij weinig voor. Nou ja, wellicht een kleine afname van zelfhaat, omdat je voorheen dacht dat je een totaal mislukte loser was die “gewoon niet zo moest zeiken”.

Het artikel pretendeert een kleine slag om de arm te houden, en vertelt ons nog even dat de genoemde aandoeningen wél daadwerkelijk bestaan. Maar, zo meent de schrijfster, het is tegenwoordig wel érg makkelijk om een stempeltje autisme te krijgen:

Wie heeft dat nou niet Joe, Margot, schattepatat: Zo werkt het dus niet. Je cherry-pickt nu twéé van de vele criteria, en gaat er totaal aan voorbij dat het een vereiste voor de diagnose is dat deze criteria je aanzienlijk beperken in je leven, dat ze in meerdere gebieden van je leven voorkomen en dat ze niet op een andere manier te verklaren zijn. Dus als jij op een feestje staat waar je niemand kent, en je vindt dat awkward, dan krijg je écht geen diagnose autisme. Doe alsjeblieft niet alsof dat wel zo is.

Wordt er nu meer gediagnosticeerd dan vroeger? Sure. Zullen er mensen zijn die met een verkeerde of onterechte diagnose rondlopen? Sure. Maar ik vraag me daadwerkelijk af wat, behalve kliks en discussie genereren (wat bij deze gelukt is), het doel is van dit vreselijk stomme artikel. Moeten mensen met autisme straks weer knokken tegen onwetendheid, tegen types die naar aanleiding van dit stukje elke aangegeven grens overgaan met de dooddoeners “iedereen heeft wel wat” en “je moet gewoon niet zo zeiken”? Moeten die mensen dan maar nooit weten wat er met ze aan de hand is, waardoor ze steeds weer tegen dezelfde problemen aanlopen en uiteindelijk geen greintje zelfvertrouwen overhouden?

Het artikel geeft een beeld van mensen die een diagnose zoeken om een excuus te hebben, om dingen niet te hoeven. Maar de meeste mensen die ik ken, gebruiken hun diagnose daar helemaal niet voor. Die leren juist hoe ze verder kunnen komen, hoe ze rekening kunnen houden met hun zwakheden, en kunnen profiteren van hun pluspunten. Maar goed, je kunt natuurlijk ook gewoon zeggen dat ze niet zo moeten zeiken.

Dan springen ze op een gegeven moment vanzelf voor de trein en zo dalen die cijfers ook.