Varkensmoederdag

Vandaag, op moederdag, zag ik deze tweet. Vermoedelijk bedoeld om varkensmoeders te huldigen – de boerin wel te verstaan, niet de fokzeug – en niet om de erbarmelijke leefomstandigheden te laten zien van zeugen en hun biggen in Nederland.

Deze moeder – ik bedoel wél het varken – heeft net als ieder dier de drang om haar kroost een veilig nest te geven en te koesteren. Dieren in de Nederlandse veehouderij moeten in staat zijn tot natuurlijk, soorteigen gedrag – zegt staatssecretaris Martijn van Dam, zeggen de banken die deze stallen financieren zoals Rabo, en zegt zelfs de wetgever. En toch doen ze geen van allen iets aan deze situatie.

Vorige week hebben we de jaarlijkse herdenking weer gehad. We denken aan de slachtoffers en aan de helden die in het verzet zaten en voor hen opkwamen. Opdat we niet vergeten, zeggen we. Zo’n ‘wat voelen we ons goed’-ritueel (in de woorden van een ingezonden brief-schrijver in De Volkskrant), daar houden we van. Maar de meeste mensen hebben destijds niets gedaan tegen de nazi’s. En de meeste mensen doen nog steeds niets tegen misstanden, tegen het eigen-volk-eerst-denken en het eigen-soort-eerst-denken dat nog altijd floreert.

Het is lekker makkelijk om nu, nu je er niets meer aan kunt doen, mee te leven met slachtoffers en helden te eren, en te denken dat jij vast aan de goede kant zou hebben gestaan. Maar de misstanden die nu onder onze neus gebeuren – en waar de meeste mensen zelfs vrijwillig aan meewerken, waar het gaat om deze varkensmoeders – daarover zwijgen we. Later, als hierop met ontzetting en afgrijzen wordt teruggekeken, dan zijn er vast weer mensen die ‘eigenlijk altijd al’ vonden dat dit niet niet kon. Of niet goed wisten ‘dat het zó erg was’ ( wir haben es nicht gewusst ).

Dan zeggen onze kinderen of kleinkinderen: die vee-industrie waar levende dieren op elkaar gepropt tussen de stangen stonden, die kledingfabrieken waar kindertjes werden uitgebuit – wisten jullie dat allemaal niet? Nee. Oké, ja, we hadden internet, die informatie wás er wel. Maar we klikten daar niet op. Eh… ja, we kóchten die producten wel. Je kon er niet echt omheen, het lag overal! Keuzevrijheid? Ja dat vonden we heel belangrijk: betutteling, daar moesten we niks van hebben. Eigen keus? Ja dat wel, uh…

Wat goed en fout is, is niet altijd zo evident als het achteraf lijkt. Zeker niet als de zwijgende meerderheid uit gemakzucht meegaat in iets dat niet deugt. Wil je geen hypocriet zijn, toets dan nu alvast je eigen gedrag aan je persoonlijke moraal en kom in verzet waar nodig. Ook als het moeite kost. Dat heeft meer zin en is een heel stuk heldhaftiger dan achteraf ‘herdenken’.