Neoliberaal Alders zal als Nationaal Coördinator Groningen niet helpen

Hoe de regering werkelijk over een bepaalde functie oordeelt, verraadt zij door de persoon die zij daarvoor wil aantrekken. Zo moest vorig jaar de autolobbyist Guido van Woerkom als ombudsman de competente, maar kritische Alex Brenninkmeijer vervangen. Eveneens vorig jaar besloot het kabinet tijdens de schokkende verhoren van de commissie-Elias over de beroerde relatie tussen overheid en ICT tot een vlucht naar voren: het benoemde meteen een Nationaal Commissaris Digitale Overheid. Niet niks! Maar het ging om Bas Eenhoorn, een VVD-bestuurder die het verschil tussen de taal van Jip & Janneke en Nijntje niet kent en actief was in de consultancy. Type trouwe hond dat als beloning van zijn partij telkens weer een niet al te ingewikkeld baantje toegeworpen krijgt. Intussen was er veel Haags en ander gedoe over de digitale overheid, maar zweeg de Nationaal Commissaris.

Heeft Rutte II nu echter het boetekleed aangetrokken? Neen, want de Nationaal Coördinator Groningen is Hans Alders, meer dan wie ook de verpersoonlijking van de transformatie naar neoliberale bestuurderspartij die de PvdA de afgelopen decennia onderging. Alders als recordhouder in nevenfuncties en met minstens 212.689 euro per jaar ook de meest verdienende commissaris van de koning(in) ooit. Dat was in Groningen – hij kan dus niet meer als Eenhoorn Nationaal Commissaris heten – waar hij elf jaar lang de alarmerende signalen over de gevolgen van NAM-gaswinning wist te negeren.

Alders Neoliberaal icoon Alders was voorzitter van de Raad van Commissarissen van Aedes, koepel van woningcorporaties. Toen de baas van Aedes weg moest en een miljoen euro als vertrekpremie ontving, kwalificeerde toezichthouder Alders dit als contractueel volkomen in orde. Dat voorzitterschap overigens combineerde hij enige tijd met dat van EnergieNed, het verbond van Nederlandse energiebedrijven. EnergieNed-voorzitter was hij nog steeds, toen hij eind vorige week tot Nationaal Coördinator werd benoemd. Eveneens was Alders dagelijks bestuurder in VNO-NCW als vertegenwoordiger van de energiesector, de sector waarin hij nog vier andere bijbanen had. Sinds vorig jaar was Alders bovendien president-commissaris van ProRail, dat zelfs onder hem maar niet werkelijk wil functioneren.

Waarschijnlijk heeft het kabinet Alders vooral benoemd vanwege andere recente nevenfuncties. Bijvoorbeeld zijn voorzitterschap van de Alderstafel, een overlegorgaan dat langzamerhand steeds meer een lobbyclub werd voor het vliegveld Schiphol. Plus Alders’ leiderschap van de maatschappelijke dialoog over megastallen in 2011. Uiteraard bleef daarna het aantal megastallen groeien, zoals twee maanden geleden bleek uit een inventarisatie van onderzoeksinstituut Alterra. 

Uiteraard geloven we de nieuwbakken commissaris op zijn woord dat hij alle formele banden heeft doorgesneden met de energiesector, die hij voortaan ‘van de andere kant’ moet benaderen. Maar blijft een netwerk niet gewoon een netwerk, ook als iemand daarbinnen van positie wisselt? Daarom vind ik dat de media wel wat kritischer over Alders’ benoeming hadden kunnen berichten.

Zijn reputatiemanagement lijkt uitstekend, want regenten kunnen elkaar heel goed prijzen en de ‘verantwoordelijke’ media nemen die loftuitingen gaarne over. Om vervolgens de verbaasde onschuld te spelen als hun regent – de Amsterdamse sociaaldemocrate Louise Gunning-Schepers bijvoorbeeld – het niet redt. Een omgekeerde attitude is journalistiek veel nuttiger. Regenten-cv kritisch doorlichten. Van voor naar achter, van links naar rechts en van boven naar beneden. Dan constateren zij wellicht dat Alders geen briljante bestuurder is, maar op zijn best een bekwame standwerker die knollen voor citroenen lijkt te kunnen verkopen. Lijkt.

Cc-foto: Roel Wijnants