Nee tegen nationalisme: boycot dit referendum

Begin april kunnen mensen in Nederland naar de stembus voor een referendum over het associatieakkoord tussen de EU en Oekraïne. Het is een neoliberaal akkoord met grote gevolgen, maar dit betekent niet per se dat links er campagne tegen moet voeren.

Op sommige vragen is geen goed antwoord te geven. De vraag die op zes april aan kiezers in Nederland voorgelegd wordt, is zo’n vraag. Het referendum is het gevolg van een campagne van het mediabedrijf Geenstijl en zal haar giftige politiek verder normaliseren. Mensen in Nederland worden bovendien gevraagd iets te vinden over iets dat in de eerste plaats gevolgen heeft in Oekraïne. Dit is waarom we op zes april beter thuis kunnen blijven.

Geenstijl De eerste reden hiervoor is dat de drijvende kracht achter het referendum het nationalistisch rechtse weblog Geenstijl is. Doormiddel van het referendum probeert zij haar politiek van racisme, seksisme en het zaaien van haat gemeengoed te maken. Hoe hoger de opkomst in dit referendum over een akkoord dat door alle andere EU-lidstaten al geratificeerd is, hoe beter voor hen. Met de campagne rond het referendum zet het weblog dat onderdeel is van de Telegraaf Media Groep nieuwe en gevaarlijke stappen vooruit. Meer dan 300.000 mensen hebben afgelopen zomer hun handtekening gezet om een referendum af te dwingen. De komende weken zullen duizenden mensen de straat op gaan om voor hen te flyeren.

Vorige week kondigde het mediabedrijf aan racist , fantast en leider van Ukip Nigel Farage twee dagen voor het referendum naar Nederland te halen. Dit in samenwerking met VNL: de partij die Wilders’ linkse façade serieus neemt en van mening is dat er rechts van Wilders ruimte ligt. Zoals onderzoeksblog Follow the Money laat zien, was het referendum er waarschijnlijk überhaupt niet gekomen zonder Farage’s buitenlandse interventie met Europees subsidiegeld.

Nationalistisch frame De tweede reden om het referendum te boycotten, vloeit voort uit de politiek van de initiatiefnemers en is de koloniale vraagstelling. Een staat in het ‘economisch ontwikkelde’ centrum van de EU zou mogen bepalen of de EU banden aanknoopt met economisch minder geavanceerde staten. Het associatieakkoord zou in de eerste plaats de zaak van mensen in Oekraïne moeten zijn.

Dit heeft links in Nederland zich er niet van weerhouden om kant te kiezen. Zo schrijft GroenLinks over het associatieakkoord: ‘Het akkoord steunt de Oekraïners in het verminderen van corruptie en het verbeteren van hun rechtstaat. […] Het Samenwerkingsakkoord stimuleert investeringen en economisch herstel; dat zorgt voor meer banen en belastinginkomsten, zodat de economie weer kan gaan draaien.’ Het bekende paternalistische verhaal.

De SP voert campagne voor een nee-stem, maar ook haar argumenten zijn nauwelijks links te noemen. De partij die tien jaar geleden nog campagne voerde tegen de neoliberale Europese Unie stelt zich nu op als grensbewaker van de interne markt en hoeder van de belangen van het Nederlandse bedrijfsleven. Z0 schrijft Harry van Bommel: “Vóórdat Oekraïne ooit integreert in de gemeenschappelijke markt van de EU moet daarom éérst de corruptie worden aangepakt.”

Neoliberaal akkoord Dat mensen op zes april beter thuis kunnen blijven, is niet omdat het EU-associatieakkoord met Oekraïne ons onverschillig zou moeten laten. Het akkoord betekent een harde aanval op de levens van gewone Oekraïners en maakt het land tot een wingebied voor multinationals uit de kern van Europa. Tegelijkertijd dient het de geopolitieke belangen van de VS en de Europese grootmachten en verscherpt het akkoord het conflict met Rusland.

Deze dramatische gevolgen staan haaks op de onzin die we te horen krijgen van voorstanders van het verdrag. Zo stelt Alexander Pechtold: “We willen een stabiel land dat bijdraagt aan een veilige regio waar we handel mee kunnen drijven en waar onze Europese waarden een kans krijgen om wortel te schieten.” Maar wat zijn die ‘Europese waarden’? Doelt hij op de waarde van een mensenleven aan de grenzen van Fort Europa? Of misschien is hij trots op de manier waarop een typisch ‘Europese waarde’ als democratie in Griekenland is vervangen door een financiële dictatuur van Merkel, Dijsselbloem en de ECB?

Uitgaan van eigen kracht Maar het rechtse nationalisme van GeenStijl is geen haar beter en het is een slechte zaak dat een deel van links zich hier achter schaart. Als het GeenStijl lukt om een referendum af te dwingen over Oekraïne, waarom zou het de SP dan niet lukken om samen met de FNV campagne te voeren voor referenda over de afbraak van de zorg of het handelsverdrag TTIP? Miljoenen mensen worden hierdoor geraakt en tienduizenden gingen hier het afgelopen jaar al tegen de straat op. Dit zou stemmers geen schijnkeuze tussen neoliberalisme en nationaal-chauvinisme maar een wezenlijke keuze tussen de belangen van multinationals en die van gewone mensen bieden.

Nu, meer dan ooit, heeft links een taak deze strijd tegen bezuinigingen te koppelen met die tegen racisme. Dat betekent de confrontatie aangaan met de rechtse krachten achter het Oekraïne-referendum, in plaats van de samenwerking met hen op te zoeken en hen zo van legitimiteit te voorzien die ze niet verdienen. Dit is waarom het initiatief rond de internationale dag tegen racisme zo belangrijk is. Mensen gaan op zaterdag 19 maart op veel plekken op de wereld de straat op. Van Londen tot Athene en van Barcelona tot Beirut. In Amsterdam wordt de demonstratie gedragen door een brede coalitie van antiracisme- en migrantenorganisaties, linkse partijen en de vakbond. Bezorg extreemrechts geen overwinning. Blijf thuis bij dit referendum. Kom op straat tegen racisme en nationaal-chauvinisme.