Minister Schippers en haar man verdienen geld over rug patiënten

De echtgenoot van minister Schippers blijkt te verdienen over de rug van patiënten, geholpen door de kennis van zijn vrouw. Want Edith gaat als minister over de zorg. Zij pleit voor marktwerking in de zorg. En regelt dat wettelijk. Daar kan haar man dan weer geld aan verdienen, door zorginstellingen zoveel mogelijk te kunnen laten declareren voor de geleverde zorg tegen de minste inspanning.

Mag het? Yep. Wettelijk mag het. Zij regelt de wet, hij de centen. Lekker stel.

In de Amsterdamse Parnassustoren zitten honderden trusts. De meeste zijn de financiële vehikels van bedrijven in het buitenland. Via Nederland belastingparadijs regelen zij via die trusts het ontwijken van belastingbetaling in het land van herkomst. Dit gaat om miljarden. Ik heb daar als Kamerlid al een groot punt van gemaakt. Mag het? Yep. Wettelijk mag het. Nederland regelt de wet, zij de centen. Lekkere combi.

Dit soort voorbeelden demonstreert precies waar het wringt. Dat grote verschil tussen wat mag, wat wettelijk is, en wat ethisch is. Want laten we eerlijk zijn. Hoe ethisch is het om zo te handelen? In deze voorbeelden verdienen de Schippertjes over de rug van patiënten, vaak met ernstige lichamelijke of geestelijke aandoeningen. En de belastingontwijkers verdienen over de rug van u en mij, want wat zij niet belastingtechnisch bijdragen aan onze samenleving moet door u en mij worden opgebracht. En door menig ontwikkelingsland.

Zo gaat het vaak. Verschuilen achter de wet, want die is toch democratisch tot stand gekomen? Of nog erger, zoals bij de Schippers: ik maak de wet, jij incasseert de poen. Toch vinden al deze mensen zich heel fatsoenlijk. Dat vind ik nog het meest wonderlijke. Vraag me ook wel eens af hoe ze dat mentaal voor elkaar krijgen. Ik zou mezelf niet meer met droge ogen in de spiegel kunnen aankijken. Geld verdienen over de rug van kwetsbaardere mensen dan ik. Ik kan dat niet. Zij wel. En dan nog vinden ze zichzelf fatsoenlijk. Amai.

Hoe herstellen we dit? Soms wordt het me zwaar te moede. Toch houd ik de moed erin. Natuurlijk, ergens onderweg hebben we blijkbaar met zijn allen besloten dat het individualisme de nieuwe God is. Dat de ik prevaleert boven de wij. Dat zelfredzaamheid en opkomen voor jezelf de nieuwe leidraad is. En dat het opkomen voor elkaar daar blijkbaar aan ondergeschikt is. Ik geloof daar niet in. Ik denk nog steeds dat we groepsdieren zijn, dat we elkaar nodig hebben. En dat we alleen kunnen functioneren door wat we zelf doen met gedogen van allen om ons heen. Met elkaar dus. Niet ieder voor zich, maar ieder voor allen.

Dat vraagt wel om een offer. Het offer van jezelf opzij durven zetten, vanuit de erkenning dat wat je opzij zet uiteindelijk weer naar je toekomt. Het offer van durven inzien dat jouw fatsoen niet dat van anderen is. Het offer van dat er een verschil is tussen dat wat (wettelijk) mag iets heel anders is dan wat ethisch is. Die herontdekking van ethiek versus vermeend fatsoen houdt me bezig. Want fatsoen is iets dat je alleen deelt met jouw peers. Maar ethiek gaat over de universele vraag wat goed of fout is. En die vraag is aan ons allen.