Hoe extreem is het om een driejarige te zogen?

Time Magazine zette deze maand een 26-jarige moeder op de cover die haar driejarige zoon de borst geeft. Het onderschrift luidt: “Ben jij moeder genoeg? Waarom natuurlijk ouderschap sommige moeders tot extremen drijft en Dr. Bill Sears hun goeroe werd.” Alles aan de cover schreeuwt ‘controverse’ en lijkt vooral bedoeld om te shockeren en discussie uit te lokken tussen moeders. Prima.

Als zelfbenoemd ‘natuurlijk ouder’ heb ik geen probleem met de foto of de discussie, maar de titel is wel problematisch. Van Dr. Sears heb ik niet veel gelezen en aan goeroes doe ik al helemaal niet.

NRC doet er een schepje bovenop door ‘attachment parenting’ te vertalen met ‘toegewijd moederschap’ – hier doen de vaders al helemaal niet meer mee – en te claimen dat in deze stroming je lang borstvoeding móet geven, je samen móet slapen en kinderen móet dragen. Goeroes? Moeten? Extreem ouderschap? Gaat dit nog wel over mij? En waarom doen vaders niet mee? Behalve voeden kunnen die toch genoeg andere dingen met hun kroost doen?

EenVandaag doet ook een duit in de zak door hoogleraar pedagogiek, Micha de Winter, aan het woord te laten. Naar aanleiding van een YouTube-filmpje beweert hij dat dit soort ouderschap extreem en zelfs schadelijk kan zijn. Helaas geeft hij geen enkele onderbouwing voor zijn uitspraak.

Niets nieuws Natuurlijk ouderschap of attachment parenting is geen nieuwe modegril. Als we er vanuit gaan dat de mens zo’n 200.000 jaar bestaat – en we geloven dat hedendaagse jagers-verzamelaarsculturen een aardig inkijkje geven in hoe homo sapiens al die jaren geleefd heeft  – dan is natuurlijk ouderschap eerder norm dan uitzondering. Het is een vorm van ouderschap die wars is van kunst- en vliegwerk en uitgaat van menselijke behoeftes. In plaats van een speen, knuffeldoekje, bedlampje, slaaptraining, wandelwagentjes en andere trucs, willen deze ouders het simpel houden: kind wil nabijheid, kind krijgt nabijheid. Kind wil de borst, kind krijgt de borst. Ook ’s nachts en zo lang als het voor beiden goed voelt.

Naar Westerse maatstaven lijkt dit extreem. In onze geïndividualiseerde samenleving zijn we vaak bang dat onze kinderen misbruik maken van de aandacht die ze krijgen. Het streven is om de baby zo snel mogelijk uit de slaapkamer van de ouders te weren. De meeste mensen investeren in dure kinderkamers en speelgoed, maar zijn vergeten dat nabijheid van een vertrouwde volwassene voor een klein kind van groot belang is.

De wetenschap achter natuurlijk ouderschap Om te begrijpen waarom nabijheid, dragen en op verzoek voeden belangrijke behoeftes zijn en geen verwennerij, moeten we antwoorden zoeken in de wetenschap. Al eind jaren ’30 beschreef Bowlby de angst en frustratie van baby’s die gescheiden worden van hun voornaamste verzorger. Zijn hechtingstheorie is een van de belangrijkste pedagogische inzichten geweest en vormt het ware hart van hechtend ouderschap.

Interessant zijn ook de onderzoeken van bijvoorbeeld William Mason en Gershon Berkson die ontdekten dat het bewegen van de ouder direct effect heeft op de neurologische ontwikkeling van baby’s. Het dragen van jonge kinderen heeft dus grote voordelen. Wie een kijkje neemt in een willekeurig attractiepark ziet dat de mens een echte draagling is: overal zie je ouders die hun kinderen op de arm of op de nek nemen.

Waar Westerse baby’s vaak lang plat op de rug liggen, dragen veel inheemse volkeren hun kinderen de eerste jaren bijna continu. Jean Liedloff beschrijft dit in haar boek ‘Op zoek naar het verloren geluk’. Zij beschrijft de Yequana, een volk in Zuid-Amerika. Typisch Westerse verschijnselen als reflux (voeding die terug de slokdarm instroomt), heupdysplasie of huilbaby’s komen daar nauwelijks voor. Kinderen worden de eerste paar jaar gedragen en zijn daarna verrassend zelfstandig. Al heel jong kunnen zij zelf eten zoeken en klaarmaken, taken doen en messen en ander scherp gerei hanteren.

Aanraking en nabijheid zijn bij inheemse volkeren gewoonte – ook voor vaders. Samen slapen (ook wel co-slapen genoemd) met je kind is weliswaar geen Westerse norm meer, maar wereldwijd gezien juist wél, zoals blijkt uit studies van bijvoorbeeld James McKenna, expert op het gebied van slaapgedrag.

En die moeder op de cover van Time Magazine? Hoe extreem is het om een driejarige te zogen? Kathy Dettwyler deed onderzoek naar de biologische speenleeftijd van kinderen en kwam uit op een leeftijd tussen de tweeëneenhalf en zeven jaar, met een zwaartepunt rond de drie/ vier jaar. Niet toevallig is dat ook de leeftijd dat het immuunsysteem van het kind begint te functioneren als dat van een volwassene.

Niet hip Natuurlijk ouderschap is dus geen hip geneuzel, maar ligt sterk verankerd in de historie van menselijk gedrag èn in de wetenschap.

En die goeroe? Veel meer dan door Dr. Sears ben ik beïnvloed door Tom Hodgkinson, libertarische luiwammes en schrijver van ‘Luie ouders hebben gelijk’: een niet betuttelend pleidooi voor een makkelijke manier van ouderschap. Met zo min mogelijk stress en gedoe. Niet te ingewikkeld, niet te duur, en met maximaal plezier. Wat nou ‘supermoeder’?  ‘Hangmatmoeder’ zou een betere term zijn.