Het lijkt wel of armoede strafbaar is

Als je dakloos bent, is de stad je WC. Deze eenvoudige waarheid schijnt niet tot de autoriteiten door te dringen. In plaats van voor voldoende opvang te zorgen en voor een adequate  geestelijke gezondheidszorg, grossieren zij in verboden zodat je zwervers vol kunt hangen met bekeuringen. Daarna wordt de oplossing van het probleem bij de politie over de schutting gegooid. Die staat sinds de vergoddelijkte Fortuyn de toon van het debat in Nederland wijzigde, geheel in de handhaafmodus.

Het AD laat zien waar dat op uitdraait: “Ik raad collega’s aan bij overlast altijd een bekeuring te geven,” aldus de Rotterdamse brigadier Jan Blokzijl. “Slapen op straat. Wildplassen. Schrijf waar je kunt. Zorg voor een strafopbouw. Want natuurlijk kunnen ze die boetes niet betalen. En dan moeten ze een paar dagen zitten. Dat moment grijpen we aan om de hulpverlening te bellen, zodat zij ze kunnen opzoeken en helpen.” De slachtoffers van deze dienstijver zijn inmiddels opgezadeld met een niet kwijt te schelden schuld die hen zal blijven achtervolgen en elke mogelijkheid tot een ontsnapping aan de noodlottige spiraal waarin zij verkeren onmogelijk maakt. Bovendien mag men zich afvragen of eerst zo’n carrousel van confrontaties met de politie noodzakelijk is voor er wordt ingegrepen in plaats van dat in een vroeg tijdstip wordt geconstateerd dat zelfredzaamheid en op jezelf teruggeworpen worden door het wijkteam vaak niet de juiste optie is. Het scheppen van meer onrust rond opgejaagde mensen lijkt eerder contraproductief. Heel misschien is het ook iets wat een beschaafde samenleving niet zou moeten willen.

De laatste dagen lezen wij  nogal wat  over het groeiend leger daklozen in Nederland. Dat gebeurt vrijwel altijd onder de noemer overlast die moet worden aangepakt. De impliciete aanname daarbij is dat de burger het recht geeft om overlastvrij te mogen leveren en dat de veroorzakers daarvan dan ook uit zijn omgeving dienen te worden verwijderd.

Het Leger des Heils wijst erop dat de bezuinigingen in de gezondheidszorg ertoe hebben geleid dat mensen met psychische problemen (“verwarde” mensen) niet meer in een inrichting belanden maar op straat waar zij hun wanen aan het publiek etaleren. Dat is niet de enige oorzaak voor de groeiende dakloosheid. De zo geprezen hervormingen van de afgelopen kabinetten hebben ertoe geleid dat je na baanverlies of als gevolg van een scheiding veel sneller dan tegenwoordig je woonlasten niet meer op kan brengen. Je wordt dan onverbiddelijk op straat geflikkerd en door de goegemeente tot het leger overlastgevers gerekend. Het is tegenwoordig zelfs normaal als hele gezinnen rondzwerven.

Er zijn tijden geweest dat dakloosheid gezien werd als een sociaal probleem dat in een welvarend land als het onze niet zou horen te bestaan. Nu wordt de politie afgestuurd op wie zich onvoldoende zelfredzaam betoont. Het lijkt wel of armoe en onvermogen strafbaar gesteld zijn. Misschien dat de informateur deze beurse plek in ons zo gave vaderland eens ter tafel kan brengen.

Maar ik heb er een hard hoofd in. Dit soort onderwerpen zijn zóóó 1975.