Dokter, U bent een gezondheidsfascist

Veertig procent van de Nederlandse specialisten willen de mogelijkheid patienten te weigeren om hun levensstijl. Wie teveel rookt, teveel drinkt, teveel vreet, heeft het er zelf naar gemaakt

In een maatschappij die individuele verantwoordelijkheid tot het hoogste goed heeft verheven, moet iedereen de consequenties dragen van zijn eigen handelen. Een woordvoerder van de artsen voegt daaraan toe dat ‘dit niet meteen zal blijken op het spreekuur. Het is meer een zaak voor de politiek, die de regels moet aanpassen.’

Niettemin is het schokkend dat vier op de tien specialisten hun handen zouden willen aftrekken van mensen in nood, die volgens hen hun problemen aan zichzelf te wijten hebben. De redenering daarachter ligt voor de hand: de gezondheidszorg is zo al duur genoeg en wordt elk jaar weer duurder. Dat merkt elke burger aan de kosten van zijn ziekteverzekering. Waarom zou je meebetalen aan de ziektekosten, veroorzaakt door zwakkelingen die zichzelf niet in de hand hebben? Waarom zou je zulk asociaal gedrag belonen of – om een geliefd woord uit ambtenarij en politiek te gebruiken – uitvreters faciliteren?

Volksgemeenschap Je kunt dit betoog ook in andere bewoordingen formuleren. Dan wordt duidelijk waar we het over hebben. Wie willens en wetens door roken, drinken of suikergebruik zijn gezondheid in gevaar brengt, schaadt daarmee de volksgemeenschap. Die handelt strijdig met het algemeen welzijn door de natie op onnodige kosten te jagen. Men moet daarbij niet alleen denken aan medicijnen en behandeling maar ook aan ziekteverzuim of slecht functioneren op het werk. Het is beter dat zulke mensen niet al te lang in leven gehouden worden.

Het voorbeeld van hun sterven vormt bovendien een heilzame les voor de overige volksgenoten: het is niet alleen een sociale plicht om gezond te leven volgens de regels die de overheid aanbeveelt, maar het is ook de enige garantie op behandeling, mocht er onverwachts iets misgaan. Daarbij kan dan vanwege de scherpe selectie aan de poort de beste zorg worden gegarandeerd. Uiteindelijk gevolg: een superieur ras, dat zich onderscheidt door een gezonde geest in een gezond lichaam.

Zarah Leander Wie enig historisch gevoel heeft, denkt nu misschien aan de esculaap op de revers van een zwart uniform en een pet met een doodskop. Die stelt zich een ballzaal voor, waar Zarah Leander met zo’n elegante officier danst op muziek die net geen jazz is maar er wel toe neigt. Ineens wordt hij door een ordonnans aan zijn arm getrokken. ‘Bitte, Herr Strumbahnfuhrer’ . Je wordt tegenwoordig scherp veroordeeld als je vergelijkingen trekt met bepaalde staatslieden en denkers uit de eerste helft van de twintigste eeuw. Daar heeft het extreme rechts van deze tijd en de hen napapegaaiende twitteraars een taboe opgelegd. Ook nu blijkt weer dat zulk een vergelijking volstrekt gewettigd is.

Er wordt hier namelijk opgeroepen tot politieke besluitvorming die ertoe leidt, dat sommig leven het redden waard is en ander leven niet omdat het minderwaardig is. De overheid wijst de verboden verleidingen aan. Als je niet de kracht hebt daaraan weerstand te bieden, leidt dat tot een nare dood op termijn omdat je anders het geheel teveel schade bezorgt: du bist nichts. Dein Volk ist alles . De overheid maakt uit welke karakterzwaktes je op den duur uitsluiten van een medische behandeling. In Angelsaksische landen noemt men dat health fascism . Gezondheidsfascisme is een zeer adequate term voor het denken waaraan zoveel specialisten ten offer vallen. Als je democraat bent, is dit een tijd voor waakzaamheid. 

Bekijk hier het item ¨Grenzen aan de zorg¨ van Brandpunt, 9 juni 2015. Vanaf minuut zes

Volg Han ook op Twitter

Het nieuwste boek van Han is De Mooiste Jaren van Nederland (1950-2000)