De Winter is zo sterk dat hij zich kan veroorloven de analyses aan de experts te laten

Leon de Winter is een begenadigd schrijver. Supertex, Kaplan, De Ruimte van Sokolov; ik heb zijn romans verslonden en ik durf zelfs te stellen dat mijn fascinatie voor het Midden-Oosten, en dus in feite mijn “carrière” als docent Conflictstudies, bij De Winter begonnen is.

Maar, en dat is minstens zo belangrijk om vast te stellen, Leon de Winter is geen wetenschapper, geen onderzoeker, geen breed geïnformeerd specialist. Het zou de auteur, evenals de media die hem een podium bieden, daarom sieren als er enige nuance wordt aangebracht bij de stellige, nogal boude beweringen die De Winter over ons uitstort. Dat De Winter kan schrijven, dat moge dus duidelijk zijn, en zijn fysieke voorkomen laat ook weinig te wensen over wat betreft zelfverzekerdheid, om het enigszins eufemistisch te verwoorden. Maar de autoriteit die uit zijn presentatie spreekt, is slechts een gevolg van zijn retorische en literaire begaafdheid en nauwelijks gestoeld op een gedegen studie van de complexe situatie in het Midden-Oosten.

Ondubbelzinnige waarheid Dit blijkt overduidelijk uit een recent stuk van De Winter in Elsevier, waarin hij stelt:

Als Israël de wapens neerlegt, zal het binnen 24 uur worden vernietigd, en als de Palestijnen de wapens neerleggen, is er vrede.

Hij poneert het als een ondubbelzinnige waarheid, maar ik vraag mij ten zeerste af waar hij dit op baseert. Als we ons, in navolging van de Winter, voor het gemak even beperken tot het conflict tussen Israël en de Palestijnen en de omringende landen buiten beschouwing laten, dan ben ik erg benieuwd naar het onderzoek in Gaza en de Westelijke Jordaanoever waarop deze, als feit gepresenteerde stelling is gebaseerd.

Het moge duidelijk zijn dat mijn nieuwsgierigheid ook slechts een retorisch trucje is, want dat onderzoek bestaat natuurlijk niet. Het betreft hier slechts een arbitraire mening, verkondigd door een zelf- en vooringenomen romanschrijver, die zich comfortabel in conservatief-Israëlische kringen begeeft en zich in luxueuze hotels laaft aan copieuze maaltijden. En dit is kwalijk omdat De Winter, zoals hij zelf ongetwijfeld weet, behoorlijk wat aanzien geniet, waardoor veel mensen deze mening inderdaad als feit aannemen. Het blijven hangen in het eigen gelijk, waar zoveel (op afstand) betrokkenen zich “schuldig” aan maken, wordt hierdoor alleen maar versterkt.

Antisemitisme Natuurlijk heb ik ook een mening, maar, in tegenstelling tot De Winter, probeer ik altijd open te staan voor andere perspectieven. En tijdens lezingen die ik hier en daar geef, of opiniestukken die ik zo nu en dan schrijf, probeer ik altijd te benadrukken dat mijn analyse niet meer is dan dat; mijn analyse. En dat is niet de enige, evenmin als dat het de enige juiste is. Ik heb voor mijn promotieonderzoek ruim een jaar op de Westelijke Jordaanoever gewoond en op basis van mijn verblijf, en de talloze gesprekken die ik daar gevoerd heb, kom ik tot een totaal andere conclusie dan De Winter.

Zijn er mensen die fel tegen het bestaan van de staat Israël zijn? Absoluut. Is er antisemitisme? Zonder meer. Zijn er mensen die zichzelf willen opofferen voor een zogenaamd hoger doel? Helaas wel. Maar voor zover ik heb gemerkt, is de meerderheid van de Palestijnen helemaal niet tegen de staat Israël als zodanig, en is men al helemaal niet bereid om het leven te geven voor de vernietiging ervan. Men wil vooral graag een eigen staat – Palestina – en dat betreft een autonome staat, waarbinnen men de eigen zaakjes kan regelen; een staat zonder nederzettingen, Apartheid (ja, ik gebruik dit woord heel bewust), checkpoints, willekeurige arrestaties, en alle andere nare, gewelddadige zaken die bij een vijandige bezetting horen.

Palestijnse genocide Als De Winter enige alinea’s eerder stelt dat de Israëliërs zo sterk zijn “dat ze het zich kunnen veroorloven om de Palestijnen in leven te laten”, dan is dat een zeer twijfelachtige en zelfs kwaadaardige verdraaiing van wat we iedere dag in de kranten kunnen lezen, en wat ik helaas met eigen ogen heb mogen aanschouwen. Laten we ervan uitgaan dat De Winter niet suggereert dat een Palestijnse genocide wel gewenst maar niet noodzakelijk is omdat Israël simpelweg zo machtig is. Maar zelfs als we dat doen, dan betreft het een kwalijke ontkenning van wat er daadwerkelijk gebeurt in de Bezette Gebieden.

Zo stelt de Israëlische mensenrechtenorganisatie B’tselem dat er sinds 2000 bijna zeven keer meer Palestijnse slachtoffers zijn gevallen dan Israëlische. En dat aantal slachtoffers loopt in de vele duizenden. Bovendien, een dramatische voetnoot die hier nog bij geplaatst kan worden, is dat er ook vele honderden kinderen onder deze slachtoffers zijn. Doordat hij het aanhoudende geweld dat met de bezetting gepaard gaat op deze manier bagatelliseert, beperkt De Winter zich tot een simplistische, door geopolitiek ingegeven blik op de regio, daarbij volkomen voorbijgaand aan de individuele frustraties en angst, en het persoonlijke leed van zowel Palestijnen als Israëli’s.

Juist als romanschrijver zou je van De Winter meer oog voor ‘de mens’ verwachten. Daarom het verzoek: Leon, beperk je alsjeblieft tot waar je verstand van hebt en waar je goed in bent – het schrijven van mooie romans – en laat de geïnformeerde, genuanceerde analyses over aan hen die daar op hun beurt weer verstand van hebben.

Martijn Dekker is docent Algemene Sociale Wetenschappen en Conflictstudies aan de Universiteit van Amsterdam. Daarnaast is hij, sinds de ogenschijnlijke devaluatie van het woord ‘opiniemaker , zelfbenoemd opiniekunstenaar.