Assepoester vs. Belle: bitchfight

Net als de meeste jonge meisjes wilde ik als kind niets liever dan prinses worden. Ooit zou er een dag komen dat een prins op het witte paard langs zou rijden, één blik op mij zou werpen en getroffen zou worden door liefde. Of lust, maar wat dat is begreep ik toen – gelukkig maar – nog niet. De prins zou me opeisen. Met één arm zou hij me op zijn paard hijsen, waarna we spoedig zouden trouwen. Het was dat of hersenchirurg worden.

Het is vrij logisch dat ik droomde van een toekomst als prinses. Mooie jurken, een stoere en sterke man en een groot paleis; het waren de dromen van bijna ieder meisje – en vermoedelijk ook een flink aantal jongens – dat opgroeide met Disneytekenfilms. Het viel niemand op dat ons als kind al werd onderwezen dat vrouwen onderdanig moeten zijn. Dat onze rol in het huishouden bestaat uit schoonmaken en koken. En mannen? Die moeten stoer, sterk, arrogant en een tikkeltje gewelddadig zijn, anders zijn het maar wijven.

Deze video met een rapbattle tussen Assepoester en Belle gaat op dit moment viral. De video is grappig bedoeld, maar geeft die stereotypering op pijnlijke wijze weer. De twee dames vliegen elkaar zowat in de haren om te kunnen besluiten wie de ‘echte’ prinses is. Henny Huisman said it first : er kan er maar één de winnaar zijn.

Assepoester wordt in de tekenfilm door haar evil stiefmoeder en diens vreselijke dochters misbruikt. Ze moet al het zware huishoudelijke werk doen en krijgt nauwelijks te eten. Daarmee worden de twee rollen die Disney voor vrouwen in deze tekenfilm mogelijk achtte meteen duidelijk: die van jaloerse heks of die van onderdanige schoonmaakster. Assepoester wordt overigens niet geheel tegen haar zin in vastgehouden; ze kan best ontsnappen aan dit leven, maar doet dat niet. In plaats daarvan droomt ze maar van één ding: naar het bal gaan waar ze de prins kan ontmoeten. Hoe rot haar leven ook is, hoe vreselijk ze het ook heeft; naar het bal gaan, dát is wat ze wil. En dat is ook wat Belle rapt:

While I’m gaining knowledge you’re losing your pumps […] This gold-digging trophy wife’s the royal babymaker […] Do your chores, clean the floors ‘til a man just appears […] Your tale as old as time sets us back fifty years […] You’re shallow and obsessed with looks and how you’re dressed […] You can’t fall in love after just one dance

Wat dat betreft is Belle inderdaad een stuk feministischer. Zij droomt van ‘een ander leven’, leest graag boeken en wil zich niet schikken in een huwelijk met Gaston, de vreselijke, onbeschaafde man uit het dorp die ‘besloten’ heeft met haar te zullen trouwen. Saillant is dat hoewel Belle weliswaar als feminist gezien kan worden, de tekenfilm dat niet direct ook is; Belle wordt namelijk weggezet als vreemde eend. De dorpsmeiden die zwijmelen bij iedere stinkende scheet die Gaston laat vanwege zijn ‘mannelijkheid’ – sinds wanneer is arrogante kwal trouwens synoniem aan mannelijk? – die zijn wel normaal. Zij gedragen zich zoals iedere meid zich zou behoren te gedragen. Rest alleen nog het beeld dat de tekenfilm schetst van relaties. Welnu, ‘Stockholm Syndroom’ is uiteraard al gauw geroepen wanneer je beseft dat Belle valt voor haar vreselijke gijzelaar. Of zoals Assepoester rapt:

Let’s look at your mentality, Freud loves your abnormality […] The Stockholm Syndrome Story: Beauty and the Bestiality […] The Beast was in the friend zone ‘til he gave you his library

Maar de relatie tussen Belle en het beest verdient meer uitdieping. Als kind riep ik naar het scherm:  ‘Hij is goed! Hij is goed! Zie dat nou!’ omdat ik zo graag wilde dat Belle ook kon zien wat de bedienden van het beest konden zien: dat hij diep van binnen helemaal niet slecht is. Maar er is een verschil tussen ‘niet kwaadaardig zijn’ en ‘goed’ zijn. Belle wordt verliefd op het beest nadat hij stopt met haar martelen, haar toegang geeft tot zijn bibliotheek en hij haar één diner voorschotelt. En omdat hij haar toestaat haar vader te gaan helpen, die verdwaald is in het woud. Haar vader staat op het punt dood te gaan omdat hij Belle op zijn beurt probeert te redden. Van het beest, nota bene. Als je daar de ironie niet van inziet… Enfin, de liefde tussen Belle en het beest is in zijn geheel gebaseerd op machtsongelijkheid en leert jonge meisjes al dat agressieve mannen van binnen heus heel lief kunnen zijn.

Maar tóch zou ik de Disneytekenfilms niet meteen willen verbannen, mijn dochter krijgt ze gewoon te zien. Omdat ze ‘gewoon’ entertainment zijn, omdat ik mijn dochter op alle bovenstaande zaken kan wijzen, omdat de Disneytekenfilms tegenwoordig meer feministisch zijn (denk alleen al aan Frozen), maar ook omdat het Sneeuwwitje was die me leerde dat geduld loont, dat kwaad niet in ieder mens zit en dat zelfreflectie voor een wijziging in menselijk handelen kan zorgen. Het was Ariël die me leerde dat dromen uit kunnen komen, zo lang je maar álles geeft wat je in je hebt om te bereiken wat je wil. Hard werken loont. En het is dankzij Pocahontas dat ik bewust ging begrijpen wat racisme inhoudt en dat liefde sterker is dan onze interculturele verschillen. Als dat betekent dat mijn kleine meid later op haar prins op het witte paard gaat zitten wachten, s o be it . Met mij is het ook goed gekomen, al ben ik toch geen hersenchirurg geworden.

Dit artikel staat ook op de website van Hasna