Aanslagen in Parijs bevorderen Europese eenwording

De recente aanslagen in Parijs hebben grote weerslag op de politiek en samenleving. Veel van de effecten die de aanslagen hebben zijn overwegend negatief. Onderling wantrouwen en maatschappelijke en politieke spanningen dreigen toe te nemen. Maar er zijn ook positieve effecten. Velen betonen hun solidariteit met de slachtoffers van de aanslagen, de Parijzenaren en de Fransen. En er zijn ook nog effecten op een heel ander niveau, dat van de Europese politiek. De aanslagen in Parijs blijken de Europese eenwording te bevorderen. Zij lijken een drijvende factor te zijn geworden achter Europese samenwerking op veel terreinen.

De solidariteit die Europeanen betoonden met de slachtoffers van de aanslagen, de Parijzenaren en de Fransen, was niet alleen hartverwarmend, maar bevordert ook alleen maar de onderlinge identificatie met de mede-Europeanen. Wat er in een Europese hoofdstad gebeurt raakt alle Europeanen. Terreur zoals in Parijs versterkt het gevoel van onderlinge eenheid in Europa. Maar de toenemende Europese eenheid uit zich niet alleen in een gevoel van identificatie, maar ook op een aantal andere terreinen. 

Want als gevolg van de aanslagen in Parijs hebben EU landen voor het eerst in de geschiedenis de ‘ gezamenlijke defensie clausule ’ geactiveerd, artikel 42.7 van het EU verdrag. Frankrijk verzocht andere landen om hulp op defensiegebied, en andere Europese landen antwoordden hierop unaniem met ‘ja’. Gevolg van het activeren van deze clausule lijkt het nauwer toekomstig militair samenwerken tussen EU landen te zijn. 

Daarnaast gaan Europese landen ook nauwer samenwerken met betrekking tot de grenscontroles van de Europese buitengrenzen. Wat door de vluchtelingencrisis niet van de grond kwam lijkt wel de uitkomst te zijn van ‘Parijs’. Strengere controles, meer onderlinge samenwerking, en het uitwisselen van informatie zijn voornemens die EU-landen hebben om de buitengrenzen van Europa gezamenlijk beter te bewaken. Een verenigd EU beleid ten aanzien van de buitengrenzen lijkt hiermee een kwestie van tijd te worden. 

Tot slot zal er door ‘Parijs’ ook verdere eenwording plaatsvinden op het terrein van de inlichtingen- en veiligheidsdiensten. Vorige week besloten de Europese ministers van Justitie en Veiligheid dat er een Europese equivalent van de CIA, een gezamenlijke Europese veiligheidsdienst, opgericht zou worden. Ook dit besluit was een unicum in de Europese geschiedenis. Een Europese veiligheidsdienst wordt beter in staat geacht om terrorisme te bestrijden dan veel versnipperde veiligheidsdiensten. De aanslagen in Parijs toonden de noodzaak van een dergelijke pan-Europese veiligheidsdienst aan. 

De aanslagen in Parijs lijken een katalyserende werking uit te oefenen op de Europese samenwerking op een aantal terreinen. Waar EU landen nog uiteen werden gedreven door achtereenvolgens de Eurocrisis en de vluchtelingencrisis lijkt Parijs de onderlinge Europese eenwording alleen maar te bevorderen. Een gezamenlijke dreiging is datgene wat Europese landen klaarblijkelijk nodig hebben om de handen op een aantal terreinen ineen te slaan. ‘Parijs’ kan daarmee een keerpunt in de Europese geschiedenis vormen. 

cc-beeld: Mark Notari