Logo Joop
De opiniesite van BNNVARA met actueel nieuws en uitgesproken meningen

De boze burger kan wel een lesje democratie gebruiken

  •  
27-01-2016
  •  
leestijd 3 minuten
  •  
79 keer bekeken
  •  
BNNVARA fallback image
Jihadisten en verweerburgers vormen samen met vluchtelingen en economische migranten het pus van de mondialisering
Terwijl de (angst voor) misdragingen door vluchtelingen en asielzoekers het debat domineren, hoor je bijna niemand over die andere vorm van massaal publiek wangedrag. De opkomst van intimiderend, of zelfs gewelddadig, verweer onder Europese burgers tegen de komst van migranten. Ook in Nederland komt het steeds vaker voor. Heesch, Geldermalsen en Woerden zijn de bekendste, maar niet enige, Nederlandse voorbeelden, en waarschijnlijk ook niet de laatste.
Het is een verontrustende stilte. Kernelementen van de Europese democratie – de rechtsstaat en het geweldloze publieke debat – zijn meermaals openlijk en schaamteloos onteerd en aangevallen, en de algemene reactie is apathie met hier en daar een spottende opmerking of juist misplaatst begrip. De bestorming van een gemeentehuis en het bedreigen van een burgermeester vereisen een sterkere reactie. Hadden moslims soortgelijk gedrag vertoont, dan had men zeker kunnen zijn van een ongeremde stroom van verontwaardiging. Nu is er enkel een ongemakkelijk zwijgen.
Verweerburgers Het is echter niet vanuit een gevoel van billijkheid dat men zich zorgen moet maken over het gedrag van deze boze burgers. Het in toenemende mate agressieve verweer toont aan dat niet enkel criminele asielzoekers en eigen-kweek-jihadisten vervreemd zijn van onze democratische cultuur. Een grote groep van Europese burgers zonder migrantenafkomst en zonder banden met extremistische religieuze of politieke organisaties is niet bekend met de democratie of de Europese beschaving. Dit is ook het geval in Nederland, zoals de opkomst van wanordelijke verweerburgers aantoont.
Er zijn meer overeenkomsten met eigen-kweek-jihadisten. Beiden worden gemotiveerd door een afgunst en frustratie die door ongelijkheid wordt veroorzaakt. Ze voelen zich niet erkend en dwingen nu, elk op hun eigen manier, af dat zij wel gezien worden. Jihadisten doen dit door de democratie te verwerpen en proberen te vernietigen. Verweerburgers door zich eigenaar te verklaren van het land. Er wordt gesproken van “mijn land”, “mijn geld” en “mijn rechten”. Zelfs mensen worden tot bezit verklaart zoals wanneer gesproken wordt van “onze vrouwen” of wanneer er geschreeuwd wordt “jij bent mijn burgermeester!”
Pus Jihadisten en verweerburgers vormen samen met vluchtelingen en economische migranten het pus van de mondialisering. Het onaangename bijproduct van de wereldwijde erosie van zekerheid. Het abces veroorzaakt door de groeiende kloof tussen arm en rijk heeft lang gerijpt maar is nu gebarsten.
Dat moment is nu aangekomen. De huidige politieke intellectuele klasse toont zich slecht uitgerust om een tegengewicht te vormen. Spot en verontwaardiging nemen veelal de plaats in van de kritiek en bestrijding van rechtspopulisme. Het bevestigd enkel de overtuigingen van verweerburgers. Het is een vicieuze cirkel: de frustratie van de een wordt opgewekt en gevoed door die van de ander.
Zij die de democratie en Europa een warm hart toedragen worden met een beangstigende situatie geconfronteerd. In plaats van zich te laten leiden door een gevoel van morele superioriteit zou men zich beter laten inspireren door het verheffingsideaal. Eigen-kweek-jihadisten, verweerburgers en vluchtelingen, hen allen dient bijgebracht te worden hoe democratisch, egalitair, (internationaal) solidair, feministisch en nog zo veel meer te zijn.
Verheffing Dit is niet de verheffing zoals wij die kennen, een lege leus die af en toe eens uit de bezemkast wordt gehaald uit electorale overwegingen. Het is een ideaal dat tot moeilijke keuzes dwingt: moeten er burgerschapsklassen komen voor burgers, wellicht op onvrijwillige basis? Moet er een gelijkaardig programma komen voor vluchtelingen? Hoe komen zulke programma’s er inhoudelijk uit te zien? Moeten burgers gedwongen worden om deel te nemen aan het politiek proces door de kiesplicht in te voeren? Moet de publieke omroep zich explicieter in de strijd gaan werpen?
Dit is een aanpak die waarschijnlijk ongemakkelijk wordt gevonden door velen, en begrijpelijk. Het is namelijk maar al te gemakkelijk de grens te overschrijden. Echter, als men wil voorkomen dat het vluchtelingenvraagstuk de samenleving ontwricht en als men toe wil werken naar het creëren van draagvlak voor mogelijke oplossingen dan zal men er niet aan ontkomen. Culturele verheffing is, in combinatie met het terugdringen van structurele ongelijkheid, niet de gemakkelijkste, maar wel het meest duurzame pad weg van de groeiende wanorde.
Delen:

Praat mee

onze spelregels.

avatar
0/1500
Bedankt voor je reactie! De redactie controleert of je bericht voldoet aan de spelregels. Het kan even duren voordat het zichtbaar is.