Ook moslims zijn bang

Bij de laatste gebeurtenissen in Keulen en de terreurdaden van afgelopen jaar in België en in Parijs merk ik een onrustwekkende verbreding en verdieping van de tegenstellingen tussen moslim en niet-moslim. Tussen allochtoon en autochtoon. Tussen links en rechts. Ik zie angst in de ogen van ouders die niet meer weten in welk land dat hun kinderen zullen opgroeien. Onze samenleving wordt alsmaar diverser. En dat boezemt hun angst in.

Hun angst is begrijpelijk, “Het gaat te snel” of “er heerst straffeloosheid” hoor ik hun zeggen.. En dan zijn er politici, mediakanalen en “opiniemakers” die klaar staan om hun angst te bevestigen, rechtvaardigen en vergroten.

Ook onder moslims Een angst die ik ook ervaar bij allochtonen, vooral moslims, op straat, op social media en in de aula van de universiteiten. Ook zij zijn zonen en dochters van dit land. Zij kijken met angst naar de toekomst omdat ze als eerst geviseerd zullen worden als er een opstand breekt na de zoveelste terreurdaad in de naam van hun religie en na de zoveelste manifestatie tegen hun geloofsovertuiging. Een islam die gekaapt is door criminelen en bloeddorstige barbaren om hun gruwelijke misdrijven tegen de mensheid en tegen alles wat ons bindt te rechtvaardigen. Moslims in Europa worden nog altijd beschuldigd van “medeplichtigheid aan terrorisme”, hun angst op represailles staat niet eens op de agenda van de beleidmakers.

De angst voor elkaar, dat is dé grote angst tegenwoordig. Vroeger waren we bang van epidemieën en natuurrampen. Vandaag zijn we bang van de medemens. Van onze buurman, van de politieagent of Tramchauffeur. Omdat hij of zij anders is. Terreur beantwoorden met wantrouwen en groepsdenken is net wat de terroristen én de extreem nationalisten willen. Sartre zei: l’enfer, c’est les autres (de hel, dat zijn de anderen). Hij zei dat in een periode van oorlog, nu is het een periode van terreuraanslagen.

Freud De psychologische gevolgen van dit proces van “angst voor de ander” laten zich goed illustreren door een observatie van Sigmund Freud in Duitsland van 1926: “Ik beschouwde mijzelf als een Duitse intellectueel, totdat ik de toename van de antisemitische vooroordelen in Duitsland zag. Sindsdien geef ik er de voorkeur aan mezelf een jood te noemen.”

Onze samenleving heeft vandaag meer dan ooit nood aan stilte, rust en zelfreflectie. We staan roepend tegenover elkaar in plaats van mét elkaar te praten. En vooral naar elkaar te luisteren. Het feit dat we veel te lang hebben gezwegen en extremisten het woord laten voeren in onze naam en die van onze gemeenschappen, geloofsovertuiging en beschaving. Boezemt mij angst in.

De mensen die mij kennen weten dat ik weiger om pessimist te zijn. Het is onze plicht om de waarden die ons binden te blijven koesteren in plaats van te blijven hameren op wat ons scheidt.

Nu stilte, aub.