'Zet Hongarije uit EU vanwege racisme'

Hongarije zou onmiddellijk uit Europese Unie gezet moeten worden. Dat heeft de Luxemburgse minister van Buitenlandse Zaken Jean Asselborn gezegd. Het land behandelt vluchtelingen ‘als wilde dieren’, aldus de minister.

‘We kunnen niet accepteren dat de grondbeginselen van de EU op zo’n grove wijze worden geschonden,’ zei Asselborn tegen de Duitse krant die Welt. De uitspraken komen vlak voor een kleine top van de Europese ministers van Buitenlandse zaken in Bratislava.

Wie hekken bouwt om vluchtelingen buiten te houden, zoals Hongarije doet, of wie persvrijheid en rechterlijke onafhankelijkheid schendt, moet of tijdelijk of permanent de EU verlaten. Dat is de enige manier om de eenheid en waarden van de Unie te waarborgen.

Volgens Asselborn zou het een goed idee zijn om wijzigingen in het Europese verdrag door te voeren, zodat lidstaten geschorst kunnen worden zonder dat daar een unaniem besluit van de overige landen voor nodig is. Als Hongarije zich nu kandidaat zou stellen voor het lidmaatschap, zou het volgens Asselborn ‘geen schijn van kans’ maken.

De regering van de rechts-nationalistische Hongaarse premier Viktor Orbán is extreem fel gekant tegen de opvang van vluchtelingen. Dat resulteert volgens Asselborn in de behandeling van mensen ‘als wilde dieren’. Daarbij wees Asselborn op de hekken die Orbán langs de grens heeft gebouwd, waardoor vluchtelingen zonder voedsel of medische hulp vast komen te zitten in een soort niemandsland.

Referendum Op 2 oktober gaan de Hongaren naar de stembus voor een referendum over Europese wetgeving en vluchtelingenopvang. In de aanloop naar het referendum heeft de Hongaarse regering een brochure verspreid waarin wordt opgeroepen tot een negatieve stem. ‘Laten we een bericht naar Brussel sturen dat ze kunnen begrijpen,’ staat met grote letters op de voorpagina, gevolgd door ‘We hebben het recht zelf te beslissen met wie we wel of niet samen willen leven.’

Binnenin de brochure zijn foto’s te zien van relletjes in vluchtelingenkampen, waarbij in grote letters wordt gewaarschuwd voor de ondergang van de maatschappij wanneer de grenzen worden geopend voor vluchtelingen. Ook worden de aanslagen in Frankrijk en België erbij gesleept, staat er een kaart van Europa afgebeeld met daarop zogenaamde “no-go zones” vanwege vluchtelingen. Voor de Hongaarse regering is er maar één keuzemogelijkheid bij het referendum: stem tegen de opname van ook maar een enkele vluchteling en tegen inmenging van de Europese Unie.

Europa De propagandabrochure is bekend bij de Europarlementariërs en het is velen een doorn in het oog. Joop.nl sprak daarover met Sophie in ’t Veld, Europarlementariër namens D66. Volgens In ’t Veld is er op dit moment echter weinig dat de Europese Unie kan doen. Omdat bij de oprichting van de EU eigenlijk geen rekening is gehouden met dit soort situaties, beschikt de Unie niet over instrumenten om dit tegen te gaan.

Eerder is vanuit de Europese Unie richting Polen gedreigd met het opleggen van de Artikel 7 procedure , het zogenaamde rechtsstaatmechanisme, vanwege een soortgelijke bedreiging van de persvrijheid als in Hongarije het geval is. Een dergelijke zware procedure kan ertoe leiden dat een lidstaat zijn stemrecht in de Unie verliest, iets dat nog nooit gebeurd is. Ook bij Polen kwam het niet zover, mede omdat elke lidstaat vóór moet stemmen.

Dit werkt niet, geeft In ’t Veld toe, en dat maakt dat landen als Hongarije het gevoel hebben ongestoord hun gang te kunnen gaan op deze gebieden. Daarbij speelt ook dat in veel landen het idee heerst dat de Europese Unie zich al teveel met binnenlandse aangelegenheden bemoeit. Een dergelijk zwaar middel inzetten leidt dan vooral tot meer weerstand, wat uiteindelijk ook funest zal zijn voor de cohesie binnen de EU.

Om situaties zoals in Hongarije, maar ook bijvoorbeeld Polen, in de toekomst toch het hoofd te kunnen bieden, heeft de fractie van de Alliantie van Liberalen en Democraten voor Europa (ALDE) waar D66 deel van uitmaakt nu een wetsvoorstel ingediend dat het mogelijk moet maken om landen tussentijds te evalueren. In ’t Veld: ‘Met dit pact kunnen we de lidstaten, álle lidstaten, jaarlijks toetsen op het gebied van democratie, rechtsstaat en grondrechten. Met helder opgestelde eisen waar elke lidstaat op die gebieden aan moet voldoen, kunnen dan vooraf bepaalde maatregelen worden getroffen wanneer een land niet voldoet. Daar is dan geen unanieme stemming meer voor nodig.’

Het voorstel kan binnen het Europarlement inmiddels op grote steun rekenen, ook vanuit de Europese Volkspartij (EVP) waar onder andere het CDA en CDU deel van uitmaken. Binnen die coalitie was aanvankelijk de nodige weerstand tegen het plan, ‘maar nu dragen zij zelf zeer goede aanvullingen aan,’ aldus In ’t Veld.

Eind oktober zal een eerste stemming plaatsvinden over het nieuwe pact. Voor het Hongaarse referendum komt dat te laat. Aanstaande vrijdag vindt in Bratislava de Europese top plaats waarin onder meer de gevolgen van de Brexit voor de EU wordt bespreken. Als het aan de Luxemburgse minister Asselborn ligt komt ook de toekomst van Hongarije ter sprake, maar de kans dat de EU maatregelen zal treffen tegen de gesloten Hongaarse grenzen, lijkt nu nog zeer klein.