Wedstrijdje handreiken tussen Klaver en Asscher

Voor de microfoons van NPORadio 1 gingen de lijstrekkers van VVD, PvdA, SP, CDA, GroenLinks, D66, ChristenUnie, SGP en 50Plus met elkaar in discussie. De PVV weigerde deel te nemen en de Partij voor de Dieren mocht van de NOS niet meedoen.

De politici gingen met elkaar in debat aan de hand van zelfgekozen stellingen in teams die door loting werden bepaald. In de eerste ronde traden Rutte, Roemer en Van der Staaij tegenover elkaar in de arena. Dat liep uit op een felle confrontatie tussen Rutte en Roemer waarbij de laatste opvallend de overhand had. Op het verwijt van Rutte dat de plannen van Roemer onbetaalbaar zijn, reageerde de SP-leider met “Hoor wie dat zegt. Sinds 1980 heeft de VVD 27 jaar in de regering gezeten en steeds is het begrotingstekort toegenomen. Terwijl onze plannen door het CPB zijn doorgerekend en betaalbaar zijn.”

Aan het slot van het debat werd aan alle aanwezige politici gevraagd met welke partij ze na de verkiezingen het liefst een coalitie zouden vormen. Jesse Klaver zei het liefst met de SP te gaan regeren. Die liefde bleek wederzijds want Emile Roemer ziet in GroenLinks de meest geliefde partner. Lodewijk Asscher verklaarde ondanks een pittige confrontatie tijdens het debat GroenLinks tot favoriete partner. Verrassend was dat Alexander Pechtold zei dat zijn partij met alle aanwezigen kan samenwerken “zelfs met de SP”. Daarmee blijkt de SP de grootste afstand tussen de progressieve partijen te kunnen overbruggen. Ook Henk Krol van 50Plus geeft de voorkeur aan een coalitie met de SP, louter vanwege het AOW-standpunt.

Sybrand Buma weigerde een voorkeur uit te spreken. Kees van der Staaij ziet ChristenUnie en CDA als favoriete partners. Gert-Jan Segers wilde niet echt kiezen tussen die twee mogelijke coalitiekandidaten. Mark Rutte gaat het liefst in zee met D66 en CDA. Geen van de lijstrekkers sprak een voorkeur uit voor VVD of PvdA.

Emile Roemer sluit de VVD als coalitiepartner uit. Jesse Klaver weigert dat te doen maar haalde een stunt uit. Hij reikte Lodewijk Asscher, tijdens een debat waar ook Henk Krol aan deelnam, letterlijk de hand om een pact te vormen dat gaat voorkomen dat rechts weer kan gaan regeren. Asscher sprak van een truc en noemde Klaver “een tikje arrogant”. Uiteindelijk pakte hij de hand van Klaver wel aan. Hier de letterlijke weergave van de discussie:

Klaver: We zijn het er over eens dat we samen een progressief kabinet moeten vormen en ik ben er van overtuigd dat GroenLinks er voor gaat zorgen dat de VVD niet de grootste partij wordt maar stel je voor, in the unlikely event, dat het niet gebeurt. Dan vind ik ook dat we er alles aan moeten doen om een kabinet te vormen zonder de VVD. Doet u dan met mij mee?

Asscher: Mijn voorkeur is absoluut een kabinet dat zo progressief mogelijk is maar ik vind de beloftes die u nu doet niet geheel waarachtig.

Klaver: Ik doe geen belofte, ik vraag u iets. Ik kan namelijk niet beloven dat ik niet met de VVD in een kabinet zal komen. Ik zeg dat, zelfs als zij de grootste worden, dan nog vind ik het onze opdracht om een andere coalitie te vormen die zonder de VVD is. U heeft gezien hoe moeilijk het land het de afgelopen jaren heeft gehad, welke strijd u heeft moeten strijden in het kabinet. Geeft u mij de hand. Meneer Asscher, geeft u mij de hand.

Asscher: Ik ga u zo de hand geven. Maar even terug naar de stelling. (Die was van GroenLinks en luidde ‘de missie van een volgend kabinet moet zijn om tegenstellingen in de samenleving te overbruggen’, redactie.) We moeten groter zijn dan politieke trucjes, we moeten groter zijn willen we tegenstellingen in Nederland overbruggen.

Klaver: Meneer Asscher.

Asscher: Dat bereik je niet met stratego.

Klaver: Meneer Asscher dan heeft u het niet begrepen wat ik zojuist doe.

Asscher: Ik heb het inderdaad niet begrepen want u doet geen recht aan de stelling. Wat is nou het probleem in Nederland op dit moment? Dat ze politici zien die bezig zijn met zichzelf. Ik reik de hand, ik doe een trucje, ik doe stratego. Het uitsluiten, het formuleren van breekpunten, het voor de verkiezingen al allerlei scenario’s voorspiegelen alsof ze waar zijn, doet geen recht aan wat er nodig is in Nederland. Mensen hebben onzekerheid over veiligheid, over migratie, over de zekerheid op het werk, over het inklomen en over het onderwijs van hun kinderen. En daar, op dat punt reik ik u de hand, want daar wil ik graag op samenwerken.

Klaver: U kunt links, u kunt rechts slaan, ik probeer duidelijkheid te creëren bij de kiezer. In 2012…

Asscher: Als ik u zou slaan had u het gemerkt, ik probeer in te gaan op de stelling.

Klaver: …zijn er ontzettend veel mensen teleurgesteld dat er toch een kabinet kwam dat je eigenlijk niet wilde, wat ik van u vraag en daarom reik ik u de hand, u pakt ‘m niet aan, dat is prima, maar wat ik wil is er met u samen voor zorgen dat dat progressieve kabinet er komt en daar is iets voor nodig, namelijk dat niet een van de progressieve partijen, of u dat nou bent of ik, rechts aan een meerderheid gaat helpen. En dat is waarop ik u de hand wil schudeen. Ik vraag het u nog een keer: werkt u daar met mij op samen?

Asscher: Ik werk daar met u op samen, op één voorwaarde, en die voorwaarde is een inhoudelijke, dat we ophouden met stratego, dat we afspreken wat we willen bereiken op het punt van werk, op het punt van zorg, minder marktwerking, meer samenwerken, op het punt van klimaat, jazeker want de Aarde zal moeten veranderen, maar ook op het punt van recht doen aan de zorg van de kiezers op migratie, op integratie, op arbeidsmigratie, op dat punt heb ik op GroenLinks nog te weinig vat. Ik ben heel blij met uw antwoord bij stelling 1 (die kwam van de PvdA en luidde ‘goed werk in Nederland vraagt meer scholing en minder arbeidsmigratie’, Klaver was het daarmee eens, redactie), ik wil daar heel graag met u op samenwerken maar het van tevoren uitsluiten en breekpunten formuleren gaat u niet helpen.

Klaver: Meneer Asscher, u heeft de afgelopen week uw best gedaan om de plannen van GroenLinks zo, hoe zal ik het zeggen, vooral niet te begrijpen en uw bondgenoot opzij te zetten. U heeft de afgelopen jaren beter samengewerkt met de VVD dan dat u dat met GroenLinks doet. Wat ik zojuist doe bij u is essentieel om het vertrouwen in de politiek terug te winnen. Helderheid geven over het kabinet wat je wilt en dat is op basis van inhoud, namelijk: eerlijk delen, zorgen dat de zorg weer betaalbaar is voor mensen en de Aarde bewoonbaar blijft voor toekomstige generaties.

Asscher: Met alle respect: ik probeer een inhoudelijk gesprek te voeren, wat u doet is een tikje arrogant, een heel klein beetje, zo zou ik het zien, want we proberen in te gaan op de stelling en samen te werken. U zegt dat u ontzettend bent aangevallen, volgens mij laten we zien wat de verschillen zin tussen de partijen en is dat ook onze taak, ik heb dat vier jaar gedaan. Verandering bereik je niet aleen door samen te werken maar ook door eerlijk te zijn over de keuzes. En daar moet je eerlijk over zijn. Ja, ik vind het prima, ik wil heel graag met u samenwerken maar laten we dat dan ook echt doen vanuit de inhoud. Dan reik u de hand.

Bekijk hier alle fragmenten.