We zagen het aankomen

Het nieuwe jaar is in Saoedi-Arabië van start gegaan met de executie van 47 mensen. Allen volgens Saoedi-Arabië veroordeeld voor terrorisme. Onder hen is ook de Saoedische sjiitische geestelijke leider Nimr al-Nimr. Die executie leidt tot veel onrust; Iran is woedend.

In het overwegend soennitische Arabische schiereiland vormen sjiitische moslims een minderheid. De Saoedische overheid zou vrezen dat Iran aan invloed wint op het Arabische schiereiland. De executie van al-Nimr wordt dan ook gezien als een politieke daad. Hij leidde eerder in 2011 grootschalige protesten tegen de overwegend soennitische Saoedische regering.

Iran heeft de islamitische wereld inmiddels opgeroepen de executie te veroordelen. Het Iraanse parlement meent dat de executie is uitgevoerd om ‘het vuur in de regio weer op te stoken en de gevechten tussen soennieten en sjiieten aan te wakkeren’. De broer van Nimr al-Nimr, Mohamed, roept op vreedzaam te reageren; ‘er heeft al genoeg bloed gevloeid’.

Nimr was ontzettend populair bij de sjiitische gemeenschap in Saoedi-Arabië, die zo’n 10 tot 15 procent van de populatie uitmaakt. Tijdens de demonstraties onder zijn leiding, hield hij toespraken waarin hij pleitte voor het maken van een einde aan de Saoedische monarchie, ook hield hij een pleidooi voor gelijkheid voor de sjiitische gemeenschap. In zijn toespraken was hij zeer secuur en zorgde hij ervoor nooit op te roepen tot geweld, vertellen analisten aan Reuters. In juni 2012 werd hij uiteindelijk opgepakt, nadat hij was neergeschoten door agenten.

Nimr al-Nimr werd in oktober 2014 ter dood veroordeeld. In de oostelijke provincies van Saoedi-Arabië, waar een meerderheid van de sjiitische bevolking woont, klonk de waarschuwing dat als al-Nimr zou worden geëxecuteerd, dit gevolgen zou hebben. Het 17-jarige neefje van Nimr al-Nimr, Ali Mohammed al-Nimr, werd tevens ter dood veroordeeld, maar staat niet op de lijst van de 47 geëxecuteerden. De hoop is dat hij nog leeft.

Kabinet veinst zorgen om executies

Nederland moet meer doen om executies tegen te gaan, zegt mensenrechtenorganisatie Amnesty International. “De afgelopen jaren heeft Nederland steeds gezegd dat Europa zich moet uitspreken tegen deze executies. Nederland is nu voorzitter van de Europese Unie en moet initiatief nemen”, aldus woordvoerder Emile Affolter.

Dat Saoedi-Arabië op het punt stond de groep te executeren , was al langer bekend. Eerder veinsde het Nederlandse kabinet zorgen. Het bericht zou volgens Hennis destijds niet officieel kunnen worden bevestigd. We schreven daarover op Joop:

“Hoewel de aangekondigde onthoofdingen reden voor zorgen is, aldus de minister, gaat het kabinet niet zo ver om ook daadwerkelijk consequenties aan die afkeur te verbinden. Volgens Hennis is een ‘goed contact’ onderhouden met de Saoedi’s de beste manier om het koninkrijk op de misstanden aan te spreken. Dat daarbij eventuele economische belangen niet worden geschaad, is natuurlijk mooi meegenomen.”

Ook de Rotterdamse burgemeester, Aboutaleb, ging vorig jaar op zakenreis naar Saoedi-Arabië, omdat het land thuishaven is van petrochemyieconcern Sabic en staatsoliemaatschappij Saudi Aramco; bedrijven die ook actief zijn in Rotterdam.

Als klap op de vuurpijl werd Saudi-Arabië vorig jaar benoemd als hoofd Mensenrechtenforum van de Verenigde Naties.

Update 20.15 Minister Bert Koenders (Buitenlandse Zaken) stuurt zijn mensenrechtenambassadeur naar Saoedi-Arabië om daar over de mensenrechtensituatie te praten. Begin dit jaar – wanneer exact is niet bekend – zal de ambassadeur naar Riyad afreizen.

Middele East Eye: Saudi executes 47, including top Shia cleric Nimr al-Nimr