Voorzitter Europese Raad: Stop vluchteling anderhalf jaar in gesloten kamp

Vluchtelingen die Europa binnenkomen moeten ten minste 18 maanden worden vastgehouden in gesloten detentiecentra. Dat zegt voorzitter van de Europese Raad Donald Tusk in een interview met The Guardian. Volgens Tusk is een strengere screening noodzakelijk om veiligheidsrisico’s tegen te gaan. Ook noemt hij het ‘opendeurbeleid’ van Angela Merkel ‘gevaarlijk’.

Gedurende de anderhalf jaar lange detentieperiode wil Tusk de vluchtelingen laten screenen op eventuele terreur- en ander soort risico’s voor de Europese samenleving. Daarmee gaat de Pool lijnrecht in tegen het tot nu toe gevoerde beleid van misschien wel Europa’s machtigste politicus Angela Merkel. 

Tusk zegt dat er onder Europese regeringen verre van een meerderheid voor een bindend quotasysteem is. Het verplicht verdelen van vluchtelingen is een van de speerpunten van Merkels aanpak van de crisis, niet in de laatste plaats omdat grote aantallen vluchtelingen Duitsland proberen te bereiken. 

Het opendeurbeleid van Merkel is gevaarlijk, zo zegt de voormalig Poolse premier Tusk. Volgens hem is het ook absoluut niet waar dat het gros van de vluchtelingen slechts weg probeert te komen van de oorlog in Syrië. Volgens Tusk gaat het maar in 30 procent van de gevallen om Syriërs en zijn de meesten economische migranten die Europa proberen te bereiken.

De Internationale Organisatie voor Migratie (IOM) heeft andere cijfers. Volgens hen was 64 procent van de mensen die via Turkije en de Griekse eilanden Europa binnenkwam afkomstig uit Syrië. Een kwart van hen waren kinderen. Ruim de helft van alle kinderen die dit jaar Europa binnen zijn gekomen, waren afkomstig uit Syrië, Irak en Afghanistan. Alleen al in november kwamen bij de oversteek 90 kinderen om het leven. 

Tusk veegt de cijfers van het IOM direct van tafel. Hij blijft erbij dat 70 procent van de vluchtelingen economische motieven heeft. ‘Wat we van de huidige regeringsleiders nodig hebben, is een mentaliteit die uitstraalt dat deze migrantengolf niet te groot is om te stoppen,’ zegt Tusk. Volgens hem is daarvoor een gezamenlijke verandering van aanpak nodig, niet slechts die van één leider. 

Tusk is ook van mening dat plannen om vluchtelingen in Turkije al tegen te houden of hen direct te herplaatsen in zogenaamde safe zones in het Midden-Oosten op langere termijn geen soelaas bieden. Volgens Tusk staan teveel landen sceptisch tegenover dergelijke plannen om daarin een eenheid te kunnen blijven vormen. ‘Alle lidstaten zullen meer solidariteit met elkaar tonen als ze het gevoel hebben dat Europa als geheel klaar is om de buitengrenzen beter te bewaken. De grootste angst is dat het aantal vluchtelingen niet verminderd kan worden.’

‘Niemand is klaar om deze aantallen op te vangen. Voor het eerst in jaren merk ik dat de discussie niet zozeer onder politici en intellectuelen wordt gevoerd, maar dat het een publiek debat is. Gevoed door oprechte angst en andere gevoelens.’

Tusks opmerkingen onderstrepen nog maar eens de groeiende kloof binnen de EU als het gaat om een aanpak van de vluchtelingencrisis. Ook zet Tusk Merkel, die zowel in eigen land als in Europa steeds meer alleen lijkt te staan in haar opvattingen, voor het blok. Merkel probeert uit alle macht voldoende steun voor haar plannen veilig te stellen, maar dat wordt er door de kritiek van de Raadsvoorzitter niet makkelijker op. 

Tusk vindt echter dat het terugdringen van de migrantenstroom slechts een klein onderdeel van de door hem gewenste probleemaanpak is. ‘Als je migranten en vluchtelingen wil screenen, heb je daar meer voor nodig dan een minuut en een vingerafdruk. Binnen het Europees recht is er ruimte om 18 maanden lang te screenen. Die tijd moeten we ten volste benutten.’

De voorzitter vindt het detineren van iedereen die Europa in wil niet uitsluitend een plicht van de landen aan de buitengrens. Volgens hem kunnen in elke lidstaat detentiekampen worden geopend. Met het opsluiten in kampen denkt Tusk dat de bereidheid naar Europa te komen vanzelf wel zal afnemen. ‘Op dit moment maken we het vluchtelingen veel te makkelijk.’

cc-beeld: UNHCR/Prime Minister