Varoufakis: 'Kunstenaars horen gevreesd te worden door de macht'

In een thematoespraak tijdens de Moskouse Biënnale, een tweejaarlijkse kunstmanifestatie, sprak de voormalig Grieks minister van Financiën over de gevaren van culturele ineenstorting en waarom de euro verdoemd is, vanuit een artistiek oogpunt.

‘Neem een eurobiljet en kijk ernaar,’ zei Varoufakis donderdag tijdens een toespraak die vol zat met verwijzingen naar kunst en film. ‘Kijk naar de esthetiek. Wat zie je? Een ontzettend saai ontwerp.’  Varoufakis vertelde zijn toehoorders dat wat erop te zien is geen afbeeldingen zijn van bestaande bruggen en bogen, maar afkomstig is ‘uit de verbeelding van een tweederangs kunstenaar’. Dit is, zo vertelde de Griek, omdat de EU-leden het niet eens konden worden over welke culturele schatten op de biljetten hoorden. 

Maar misschien nog erger dan kunst gecreëerd door een commissie, zei Varoufakis, zijn pogingen van bureaucraten en multinationals die kunst toe te eigenen. ‘Kunst mag nooit opzettelijk onschuldig zijn, cultuur kan niet decoratief zijn,’ aldus Varoufakis.

‘Kunstenaars moeten gevreesd worden door de machtigen in onze maatschappij. Word je dat niet, dan voer je je taak niet goed uit.’ 

Tussendoor gaf Varoufakis, niet vies van een beetje zelfspot, nog een sneer naar fora waar postmodernistische curatoren economen uitnodigen om lezingen te geven aan kunstenaars.

De uitgesproken politicus, die tijdens de Griekse onderhandelingen ferm stelling nam tegen de bezuinigingsmaatregelen, eindigde zijn toespraak met een waarschuwing dat Europa een breekpunt nadert. Een breekpunt vergelijkbaar met de ineenstorting van het Romeinse Rijk toen het zijn hand overspeelde bij de expansie richting het oosten. 

Maar net toen Varoufakis begon aan een waarschuwing voor een vergelijkbare expansiedrift en een nabootsing van het Sovjet-verleden door sommigen uit de Russische politieke elite, werden de opnames van zijn toespraak op televisiezender Russia Today, abrupt beëindigd.

cc-beeld: Brookings Institution