Shell eindelijk voor het gerecht

Vier Nigeriaanse boeren mogen van het gerechtshof in Den Haag Shell in Nederland aanklagen voor het veroorzaken van grootschalige olievervuiling in Nigeria. De uitspraak is volgens Milieudefensie uniek en kan de weg banen voor slachtoffers van milieuvervuiling en mensenrechtenschendingen wereldwijd. Shell kan opnieuw aansprakelijk gesteld worden voor de grootste olieramp ooit.

De vier Nigerianen -Friday Alfred Akpan uit Ikot Ada Udo, Barizaa Dooh uit Goi en Alali Efanga en Fidelis Oguru uit Oruma- klaagden Shell in 2008 samen met Milieudefensie aan wegens olielekkages op hun akkers en in de vijvers waarin zij vis kweken. 

In januari 2013 oordeelde de rechtbank in Den Haag dat Shell schuldig is aan het veroorzaken van vervuiling op het land van Friday Alfred Akpan. Shell tekende tegen deze beslissing beroep aan. De Nigerianen gingen met Milieudefensie in beroep tegen het afwijzen van de vorderingen van de overige drie boeren.

De boeren zijn enkelen van de vele Nigerianen die door de vervuiling in armoede leven omdat hun land en visvijvers onbruikbaar zijn. Zij eisen dat Shell de schade herstelt, vergoedt en nieuwe lekkages voorkomt, door ervoor te zorgen dat haar pijpleidingen behoorlijk worden onderhouden en bewaakt. 

Alali Efanga, een van de Nigeriaanse boeren die Shell samen met Milieudefensie heeft aangeklaagd :

“Door deze uitspraak is er weer hoop dat Shell de schade in mijn dorp eindelijk herstelt en dat ik straks weer landbouw en visserij kan bedrijven.”

Volgens Geert Ritsema, campagneleider bij Milieudefensie brengt de uitspraak van de rechter hen een stap dichterbij een overwinning:

“We hebben voluit gewonnen. De uitspraak van vandaag is een enorme overwinning voor de milieubeweging en deze vier dappere Nigeriaanse boeren die het al meer dan zeven jaar aandurven om met een van de machtigste bedrijven ter wereld de confrontatie aan te gaan. Ook biedt deze uitspraak hoop voor andere slachtoffers van milieuvervuiling, schendingen van mensenrechten en ander wangedrag door grote bedrijven.”

Het gerechtshof in Den Haag heeft ook bevolen dat Shell inzage moet geven in interne bedrijfsdocumenten, die aanvullend bewijs kunnen leveren over Shell’s verantwoordelijkheid voor de lekkages. 

In Nigeria voltrekt zich al zestig jaar lang de grootste olieramp op aarde. De olie die gelekt is in het milieu is twee keer zoveel als met de Deep Horizon in de Golf van Mexico. Het UNEP –de milieuorganisatie van de Verenigde Naties- toont in een rapport in 2010 aan aan dat Shell te weinig doet om de gelekte olie op te ruimen. Na de eerdergenoemde ramp was er een enorme golf van publieke verontwaardiging waardoor Shell genoodzaakt was te handelen. Voor Nigeria is het al zestig jaar oorverdovend stil. 

De Niger is na de Zaire en de Nijl de grootste rivier van Afrika en ook haar delta en mangrovebossen behoren tot de grootste van de wereld. Sinds de jaren ’50 zijn daar al elf miljoen vaten olie weggelekt. De lekkages in de Nigerdelta zijn veroorzaakt door slecht onderhoud (corrosie, verouderd materiaal) en slechte beveiliging van leidingen (die open en bloot door dorpen lopen), waardoor spontaan scheuren ontstaan en criminelen gemakkelijk sabotage kunnen plegen. Shell is – als beheerder van het leidingennetwerk – eindverantwoordelijke.