Irak-oorlog, de grote bloedige blunder

Het is de bloedigste machtsovername die de Arabische wereld in tijden heeft gekend. De door Nederland gesteunde oorlog tegen het leger van Saddam Hoessein heeft zelfs volgens de meest conservatieve schattingen meer dan 100.000 mensenlevens gekost. Het resultaat is een puinhoop.

In een korte reportage laat Journeyman Pictures deskundigen aan het woord. Een van de grootste blunders van de Amerikanen en hun bondgenoten was dat er geen enkel reserveplan bestond voor de toekomst van Irak. Het oorspronkelijke plan, snel Hoessein verdrijven, een democratie vestigen en dan snel weer vertrekken mislukte vrijwel meteen. Een van de redenen voor die mislukking was dat de Amerikanen op uiterst onhandige wijze de herbouw van de overheid ter hand namen. Tegen alle adviezen in werd iedereen die een band had met de beruchte Baath-partij van Saddam Hoessein ontslagen. Dat betekende het aan de kant schuiven van een hele toplaag van de bevolking, met verdwijning van al hun kennis. Want zonder partijlidmaatschap was het onmogelijk carrière te maken. Dat gold ook voor, om maar wat te noemen, de directeur van de elektriciteitscentrale die voor de rest geen rol vervulde in het gehate regiem. Nog desastreuzer was het door ideologie gedreven besluit van Rumsfeld en de zijnen om alle militairen te ontslaan. Honderdduizenden militairen zaten plots zonder inkomsten maar wisten wel precies waar alle geheime wapenvoorraden lagen en konden daar bij komen. De gewapende opstand was geboren.

Daarnaast hielden de Amerikanen uiterst wreed huis in Irak. Journeyman Pictures laat in een documentaire zien hoe voor het bedwingen van de opstand een Amerikaanse militair werd ingevlogen met een extreem beruchte reputatie. James Steele had eerder martelscholen gerund in Midden-Amerika waar in de jaren tachtig de Amerikanen op enorm bloedige wijze trachtten volksopstanden te onderdrukken. De martelexpert ging te werk volgens zijn eigen recept. Al snel doken in de straten van Irak de stapels – gefolterde – lijken op van vermeende opstandelingen.

Tien jaar later gaat het geweld nog steeds door en is er amper uitzicht op verbetering. De premier trekt steeds meer macht naar zich toe. “Van een langdurige dictatuur zijn we veranderd in een kortstondige dictatuur. We kunnen ze nu wegsturen en dan komt er een ander”, merkt een commentator op.

Volgens supporters van de oorlog heeft het verdrijven van Irak de Arabische Lente op gang gebracht. Volgens tegenstanders toont de Arabische Lente dat de bevolking zelf in staat is zich te ontdoen van dictators. En toont de Arabische Lente dat democratie geen Ikea-bouwpakket is dat je even in elkaar zet maar een langdurig proces.