ING 'helpt' minister Dijsselbloem een handje

Belangrijke onderdelen van de wet die Nederlandse banken per jaar een fiscale aftrek van zo’n 350 miljoen euro oplevert, is voor grote delen geschreven door ING zelf. Dat meldt NRC Handelsblad op basis van interne documenten van het ministerie van Financiën, die de krant dankzij een beroep op de Wet openbaarheid van bestuur in handen heeft gekregen.

De banken lobbyden al sinds 2011 bij het ministerie van Financiën om de zogenoemde coco’s fiscaal aftrekbaar te maken. Coco’s zijn een nieuw type obligaties. De bankenlobby meende dat ze anders minder kredieten zouden kunnen verlenen.

Via een nota van wijziging bij de Fiscale Verzamelwet 2014 werd vorig jaar zomer uiteindelijk een wijziging doorgevoerd en kregen de banken hun zin. Dijsselbloem stuurde ING de conceptversie van de wet toe, waarna het door de bank van commentaar werd voorzien. De aanpassingen waar de bank mee kwam werden daarna letterlijk in de wettekst en toelichting overgenomen.

Volgens NRC Handelsblad zou ook ABN Amro-topman en oud-minister van Financiën Gerrit Zalm (VVD) betrokken zijn geweest bij het proces. “Hij  belde vorig jaar met succes naar Dijsselbloem om verwijzingen naar banken uit de wettekst te halen”, aldus NRC.

Coco’s AFM, de toezichthouder van de financiële diensten, oordeelde in maart al dat coco’s niet geschikt zijn voor de meeste particuliere beleggers, vanwege de risico’s die ze met zich meebrengen. Vanuit academische kringen klinkt bovendien de waarschuwing dat de complexe coco’s het bankensysteem onveiliger maken.

Verborgen staatssteun? De Europese Commissie zou Nederland kunnen beschuldigen van het geven van staatssteun aan de banken, vanwege het fiscale voordeel dat alleen voor de banken geldt. Om die reden waarschuwde het ministerie van Financiën de minister eerder dan ook de fiscale aftrek niet alleen voor banken te laten gelden. Dat advies sloeg Dijsselbloem in de wind.

ING raadde het ministerie aan de aftrek alleen bij de Europese Commissie te melden als men denkt “dat het staatssteunrisico wel meevalt”. Dat terwijl lidstaten verplicht zijn om alleen een vermoeden van staatssteun al bij de Europese Commissie te melden. Hoogleraar Sweder van Wijnbergen is ervan overtuigd dat “bewust niet gemeld is en dat er in samenwerking met de banken zelfs naar formuleringen gezocht is om de Commissie op een dwaalspoor te brengen.”

Update 14.15 De Tweede Kamer eist opheldering van minister Dijsselbloem over de rol die de banken hebben gespeeld bij de vorming van wetgeving. Dat schrijft NOS. Niet alleen de oppositie, maar ook kabinetspartijen VVD en PvdA willen duidelijkheid.

Zo zegt PvdA-Kamerlid Nijboer:

“Politici horen de wet te schrijven en niet bankiers.”

VVD’er De Vries vindt het wel goed dat er met het bedrijfsleven wordt overlegd over de wetten, al wil ze wel dat er duidelijkheid komt over hoe het in dit concrete geval is gelopen.

Het ministerie van Financiën houdt voet bij stuk en weerspreekt dat er sprake zou zijn van ongeoorloofde staatssteun. Ook andere landen zouden deze constructie kennen. Ook laat het ministerie in een reactie weten dat behalve ING ook andere banken inderdaad hebben meegepraat, maar: “We laten ons niet de wet voorschrijven.” Of het ministerie dat in letterlijke zin bedoelt, is niet duidelijk.

NRC: ING schreef zelf wet die banken 350 mln scheelt