EU zoekt hulp bij dictators

De Europese Unie is van plan uitgebreid samen te werken met Oost-Afrikaanse despoten bij het terugsturen van asielzoekers. Dat blijkt uit vertrouwelijke documenten die in handen zijn van tv-progamma Monitor van de Duitse zender ARD. In de documenten staat expliciet vermeld dat de plannen niet openbaar gemaakt mogen worden.

De Europese Commissie (EC) mikt op de autoriteiten in Eritrea, Soedan, Ethiopië en Somalië. De EC wil die landen proberen te bewegen sneller vluchtelingen terug te nemen in ruil voor economische bijstand of in ruil voor een versoepeling van de visumplicht voor diplomaten.

Tijdens een vergadering van de ambassadeurs van de EU-lidstaten op 23 maart van dit jaar, zijn de voorstellen besproken. Daarbij is in de notulen opgenomen dat het om een strikt vertrouwelijk protocol gaat dat ‘in geen geval naar het publiek’ mag. In veel Europese landen, waaronder Duitsland en ook Nederland, geldt dat de besproken landen te boek staan als onveilig. Of, zoals ook in de documenten staat: ‘de situatie in het remigratiegebied is onbevredigend’.

De vertrouwelijke documenten geven onder meer een beoordeling van de mensenrechtensituatie in de Oost-Afrikaanse landen. In de notulen die bestemd zijn voor de Europese Dienst voor Extern Optreden (EEOD) – de diplomatieke dienst die de EU ondersteunt bij het optreden naar andere landen toe – wordt de humanitaire situatie in Ethiopië zelfs omschreven als ‘catastrofaal’. Desalniettemin wenst de EU de samenwerking met de veiligheidsdiensten aldaar aan te halen, bijvoorbeeld door ‘een betere uitwisseling van informatie met de politie’.

Behalve op het gebied van informatie wil de EC dus ook samenwerken op het gebied van migratie en mobiliteit. In het geval van Soedan schrijft de EC dat het zich kan voorstellen dat voor een samenwerking ‘het land van de terreurlijst geschrapt moet worden’. Tegelijkertijd staat in een memo van de EEOD te lezen dat ‘de reputatie van de EU op het spel staat’ als te nauwe banden worden aangehaald met Soedan. Tegen de Soedanese president Omar Al-Bashir is door het Internationaal Strafhof een arrestatiebevel uitgevaardigd wegens genocide en misdaden tegen de menselijkheid.

De EU-directeur van Human Rights Watch, Lotte Eicht, uit felle kritiek op het voorgestelde EU-beleid.

De Europese Commissie en de EEOD hebben op vragen van Monitor over de inhoud van de documenten laten weten de samenwerking en de dialoog met de landen van herkomst en de doorvoerlanden van Afrikaanse vluchtelingen uiterst belangrijk te vinden. Volgens hen is de samenwerking juist bedoeld ‘ter bescherming en bevordering van de mensenrechten’.

In Nederland liet de VVD vorig jaar al bij monde van Halbe Zijlstra weten graag meer samen te willen werken met dictators. Volgens hem zorgde het bestrijden van dictators voor revoluties, wat uiteindelijk weer leidt tot vluchtelingenstromen richting Europa.