Defensie legt luchtmacht spreekverbod op over dodelijke drones

Het ministerie van Defensie heeft de top van de luchtmacht een spreekverbod opgelegd over het Nederlandse droneprogramma. Dat schrijft de Volkskrant zaterdag. De Nederlandse luchtmacht wil graag Amerikaanse drones aanschaffen en die ook bewapenen. Minister Hennis (VVD) heeft die aanschaf juist uitgesteld.

Een anonieme luchtmachtofficier laat weten dat er inderdaad ‘een verschil van inzicht’ bestaat tussen de luchtmacht en defensie wat betreft de ‘openheid’ over het programma. Die officier zegt ook de opstelling van Defensie niet te begrijpen.

Het spreekverbod volgt op een uitspraak van Sander Schnitger, commandant luchtstrijdkrachten, in het tijdschrift Aviation Week van december vorig jaar. Daarin zei Schnitger dat de bewapende drones in 2017 operationeel zouden zijn. Uit onderzoek van de Volkskrant blijkt nu dat die opmerkingen slecht zijn gevallen bij het ministerie.

Als gevolg van het spreekverbod moest ook commodore en hoogleraar militaire operationele wetenschappen Frans Osinga zich in december terugtrekken van een lezing over drones op het Movies That Matter -festival in Delft. De organisator van het festival zegt dat Osinga hem ‘ongeveer een week van tevoren’ opbelde om te zeggen dat ‘Defensie niet wilde dat hij zou spreken’.

Eenzelfde situatie ondervond ook de Volkskrant zelf nadat zij een gesprek wilden plannen met de vorig jaar opgestapte projectleider van de Reaper, het type drone dat de luchtmacht graag wil kopen. Negen dagen na het eerste verzoek meldde een woordvoerder van defensie dat ‘niemand beschikbaar is met kennis over het droneproject’.

Ruim twee jaar geleden liet minister Hennis zelf nog weten dat Nederland vier MQ-9 Reapers zou aanschaffen. Een omstreden drone die onder meer wordt gebruikt voor het liquideren van terreurverdachten in Somalië, Jemen en Pakistan. Het officiële standpunt van de Nederlandse regering is dat luchtaanvallen met deze drones illegaal zijn.

Het standpunt van Defensie naar buiten toe is nu dat er geen behoefte is aan een drone met wapens. Volgens Peter Wijninga, oud-afdelingshoofd van de Luchtmachtstaf, is dat echter een ‘spastische’ houding. Hij verwacht dat Defensie gewoon over zal gaan tot aanschaf van de drones en deze ‘uiteindelijk zal bewapenen’.

Defensie laat in een reactie weten dat de ‘communicatie voornamelijk via de minister en haar ambtelijke ondersteuning’ loopt. ‘Reden hiervoor is de huidige fase waarin het project zich bevindt.’